Titels en titulatuur in Nederland (algemeen)

Titels en titulatuur in Nederland (algemeen)

1. Inleiding
2. Gebruik van titulatuur
3. Vorstelijke titulatuur
4. Adellijke titulatuur
5. Ambtelijke titulatuur
6. Militaire titulatuur
7. Academische titulatuur
8. Kerkelijke titulatuur
9. Titulatuur alfabetisch gerangschikt

1. Inleiding[Top]

In deze tekst wordt de term titulatuur gebruikt voor de manier van aanschrijven van personen waarop zij op grond van hun titel, rang, maatschappelijke positie en dergelijke aanspraak kunnen maken. De titulatuur voor de koning is bijvoorbeeld majesteit, voor een rechter edelachtbare, en voor een notaris weledelgestrenge.

Een titel is de benaming waarop mensen op grond van hun (adellijke) afkomst, behaalde graad of benoeming recht hebben, bijvoorbeeld baron/barones, doctorandus/doctoranda, professor. Niet alle adellijke titels zijn titels in de strikte zin van het woord: jonkheer en jonkvrouw(e) zijn predicaten waarop niet-getitelde adellijke personen recht hebben.

Een titel geeft in alle gevallen recht op een bepaalde manier van aanschrijven (titulatuur). Enkele voorbeelden: de (vorstelijke) titel prins correspondeert met de titulatuur (koninklijke) hoogheid, de (academische) graad doctor correspondeert met de titulatuur weledelzeergeleerde, het (universitaire) ambt hoogleraar correspondeert met de titulatuur hooggeleerde.

Maar ook mensen die geen titel (in de hierboven genoemde betekenis) hebben, kunnen in veel gevallen op titulatuur aanspraak maken, op basis van hun ambt, functie of rang. Bijvoorbeeld: het (adellijke) predicaat jonkheer correspondeert met de titulatuur hoogwelgeboren, de (militaire) rang kolonel correspondeert met de titulatuur hoogedelgestrenge.

Titels zijn in de meeste gevallen ofwel grammaticaal mannelijk (bijvoorbeeld graaf, hertog) ofwel grammaticaal vrouwelijk (bijvoorbeeld gravin, hertogin). De mannelijke vorm wordt van oudsher gebruikt voor mannen; de vrouwelijke vorm voor vrouwen. Er is meestal geen genderoverkoepelende vorm voorhanden; het is dan niet duidelijk welke vorm voor non-binaire personen gebruikt kan worden.

Bij sommige titels is alleen de grammaticaal mannelijke vorm in gebruik en ontbreekt de vrouwelijke vorm. Dat is het geval bij functies die alleen door mannen worden uitgeoefend, bijvoorbeeld functies binnen de katholieke kerk zoals kardinaal of bisschop. Ook voor functies die vroeger uitsluitend of vooral door mannen werden uitgeoefend, bestaat soms alleen een grammaticaal mannelijke benaming bijvoorbeeld minister, professor en rechter. Die grammaticaal mannelijke vormen worden tegenwoordig voor alle genders gebruikt.

Vermelding titels en graden hoger en wetenschappelijk onderwijs (Nederland)

2. Gebruik van titulatuur[Top]

2.1 Burgerlijke titulatuur

In Nederland kunnen mensen aangeschreven worden met de aanduidingen heer of mevrouw en de achternaam, bijvoorbeeld Geachte heer Vos of Beste mevrouw Yilmaz, of met de voorletter(s) of voornaam en achternaam, bijvoorbeeld Geachte S. Fadil of Beste Kim Verbeek. Ook de combinatie van mevrouw of heer/meneer met de voorletter(s) en achternaam van de geadresseerde komt voor, bijvoorbeeld Geachte mevrouw F. Yilmaz. Dit wordt wel de ‘burgerlijke titulatuur’ genoemd.

2.2 Andere titulatuur

Afhankelijk van iemands titel, rang, functie en dergelijke kan iemand recht hebben op andere titulatuur. Titulatuur komt hoofdzakelijk voor in de adressering van brieven en in de aanhef boven een brief. De titulatuurformules majesteit, (koninklijke) hoogheid, excellentie, edelachtbare en eminentie worden ook als aanspreekvorm gebruikt, net als meneer en mevrouw.

De officiële titulatuur is de laatste decennia steeds meer in onbruik geraakt. In privécorrespondentie en de meeste zakelijke correspondentie wordt titulatuur niet meer gebruikt. Alleen binnen enkele sterk hiërarchische organisaties en in bepaalde vastomlijnde, rituele gebeurtenissen, zoals academische promotiebijeenkomsten, wordt titulatuur nog wel gebruikt.

Wie de traditionele titulatuur wil gebruiken, vindt in deze tekst welke titulatuur bij welke titel, functie, rang of ambt hoort. In de middelste kolom van de tabellen staat telkens de titulatuur in de adressering op een envelop of boven een brief. In de rechterkolom staat de titulatuur zoals die in de aanhef boven een brief staat.

2.3 Titulatuur in de adressering

In de adressering volgen na de titulatuur de voorletters en de achternaam van de geadresseerde, traditioneel voorafgegaan door heer (niet: mijnheer of meneer) of vrouwe. In plaats van vrouwe wordt tegenwoordig ook mevrouw gebruikt. Wie een non-binaire persoon aanschrijft, kan de voorletter(s) gebruiken in combinatie met de achternaam.

Bijvoorbeeld:

  • De hoogedelgestrenge heer R. Vos,
  • De edelhoogachtbare vrouwe/mevrouw P. Deutekom
  • De hooggeleerde S. de Vries

Na Excellentie volgen de voorletter(s) en de achternaam van de geadresseerde, eventueel voorafgegaan door De heer of Mevrouw.

Bijvoorbeeld:

Zijne Excellentie
De heer M. Rutte

2.4 Titulatuur in de aanhef

In de briefaanhef worden titel, rang, functie en dergelijke niet vermeld.

– Als de aanhef begint met geachte, zeer geachte of hooggeachte volgt na mevrouw en heer de achternaam:

  • Zeer geachte mevrouw Deutekom
  • Hooggeachte heer Vos

Bij non-binaire personen blijft mevrouw/heer achterwege en wordt de titulatuur gevolgd door de voorletter(s) en de achternaam:

  • Zeer geachte P. Deutekom
  • Hooggeachte S. de Vries

– Bij andere titulatuur blijft de achternaam achterwege in de aanhef:

  • Hoogedelgestrenge mevrouw
  • Weledelgestrenge heer

Als men ervoor kiest om een aanhef zonder heer of vrouwe/mevrouw te gebruiken, kunnen in de aanhef de voorletter(s) en de achternaam gebruikt worden:

  • Edelachtbare P. Deutekom
  • Hooggeleerde S. de Vries

3. Vorstelijke titulatuur[Top]

De koning, de koningin en de leden van de koninklijke familie die de vorstelijke titel prins of prinses voeren, hebben een vorstelijke titulatuur. Het aantal titulatuurformules is beperkt; naast majesteit wordt alleen (koninklijke) hoogheid gebruikt.

De koning, de koningin en de leden van de koninklijke familie die de vorstelijke titel prins of prinses voeren, hebben een vorstelijke titulatuur. Het aantal titulatuurformules is beperkt; naast majesteit wordt alleen (koninklijke) hoogheid gebruikt.

titel titulatuur in de adressering titulatuur in de aanhef boven een brief
koning/koningin Zijne/Hare Majesteit de Koning(in) Majesteit,
prins/prinses van Oranje Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid Koninklijke Hoogheid,
prins/prinses der Nederlanden Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid Koninklijke Hoogheid,
prins/prinses de Bourbon de Parme Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid Koninklijke Hoogheid,
prins/prinses van Oranje-Nassau Zijne/Hare Hoogheid Hoogheid,

4. Adellijke titulatuur[Top]

Het enige in de wet vastgelegde voorrecht van de Nederlandse adel is het voeren van een adellijke titel of een predicaat. Het Nederlandse adelsrecht kent de volgende adellijke titels, in hiërarchische volgorde: prins/prinses, hertog/hertogin, markies/markiezin, graaf/gravin, burggraaf/burggravin, baron/barones en ridder. De titels prinses en prins worden alleen gevoerd door leden van de koninklijke familie (Oranje, Nederlanden, Oranje-Nassau en de Bourbon de Parme). De Nederlandse titel hertog/hertogin wordt in het geheel niet gevoerd en de titel markies/markiezin door slechts één familie, die bovendien tot de Britse adel behoort. De exclusief mannelijke titel ridder komt bij acht geslachten voor.

Afgezien van de genoemde uitzonderingen worden er in Nederland dus slechts drie adellijke titels gevoerd: graaf/gravin, baron/barones en ridder. Het merendeel van de Nederlandse adel heeft geen titel; zij hebben wel recht op het predicaat jonkheer of jonkvrouw.

In de titulatuur wordt alleen onderscheid gemaakt tussen hooggeboren (graaf/gravin) en hoogwelgeboren (baron/barones, ridder, jonkheer/jonkvrouw).

Op de titulatuur volgt van oudsher steeds heer of vrouwe. Bij de adellijke titel ridder is alleen heer mogelijk. Wie heer of vrouwe wil vermijden, kan de voorletter(s) gebruiken in combinatie met de achternaam, bijvoorbeeld Hooggeboren S. de Vries.

titel of predicaat titulatuur in de adressering titulatuur in de aanhef boven een brief
graaf/gravin De hooggeboren heer/vrouwe [voorletters] graaf/gravin [achternaam] Hooggeboren heer/vrouwe,
baron/barones De hoogwelgeboren heer/vrouwe [voorletters] baron/barones [achternaam] Hoogwelgeboren heer/vrouwe,
ridder De hoogwelgeboren heer [voorletters] ridder [achternaam] Hoogwelgeboren heer,
jonkheer/jonkvrouw De hoogwelgeboren heer/vrouwe
Jonkheer/Jonkvrouw [voorletters achternaam]
Hoogwelgeboren heer/vrouwe,

5. Ambtelijke titulatuur[Top]

De ambtelijke titulatuur is zonder meer de ingewikkeldste en meest diverse categorie. Het gaat dan ook om veel verschillende functies bij heel verschillende instituties bij het binnenlands bestuur, de diplomatieke dienst, de rechterlijke macht, het onderwijs enzovoort. De militaire en de kerkelijke titulatuur behoren strikt genomen tot de ambtelijke titulatuur, maar worden ten behoeve van het overzicht afzonderlijk behandeld.

Behalve na excellentie volgt op de titulatuur van oudsher steeds heer, mevrouw of vrouwe. Wie heer of mevrouw/vrouwe wil vermijden, kan de voorletter(s) gebruiken in combinatie met de achternaam, bijvoorbeeld Hooggeachte S. de Vries. Bij excellentie kan zijne/hare weggelaten worden als men het gender niet wil uitdrukken.

functie, rang of ambt titulatuur in de adressering titulatuur in de aanhef boven een brief
minister Zijne/Hare Excellentie
De heer/Mevrouw [voorletters achternaam]
Hooggeachte heer/mevrouw [achternaam],
staatssecretaris Zijne/Hare Excellentie
De heer/Mevrouw [voorletters achternaam]
Hooggeachte heer/mevrouw [achternaam],
ambassadeur/ambassadrice Zijne/Hare Excellentie
De heer/Mevrouw [voorletters achternaam]
Hooggeachte heer/mevrouw [achternaam],
gouverneur (Koninkrijksrelaties) Zijne/Hare Excellentie
De heer/Mevrouw [voorletters achternaam]
Hooggeachte heer/mevrouw [achternaam],
lid van de Hoge
Raad der Nederlanden
De edelhoogachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelhoogachtbare heer/vrouwe,
griffier (bij de Hoge Raad) De edelhoogachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelhoogachtbare heer/vrouwe,
procureur-generaal (bij de Hoge Raad der Nederlanden) De edelhoogachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelhoogachtbare heer/vrouwe,
procureur-generaal (lid van het College van procureurs-generaal) De edelgrootachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelgrootachtbare heer/vrouwe,
lid van gerechtshof De edelgrootachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelgrootachtbare heer/vrouwe,
advocaat-generaal/advocate-generaal De edelgrootachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelgrootachtbare heer/vrouwe,
griffier
(bij een gerechtshof)
De edelgrootachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelgrootachtbare heer/vrouwe,
commissaris van de Koning/Koningin/gouverneur De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
lid van Raad van State De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe
lid van Raad voor de Rechtspraak De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
lid van Algemene Rekenkamer De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
kamerlid (lid van Eerste of Tweede Kamer der Staten-Generaal) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
lid van Gedeputeerde Staten De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
ambtenaar in schaal 14 en hoger (hoofdambtenaar van referendaris t/m secretaris-generaal) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
hoofdinspecteur/hoofdinspectrice der directe belastingen De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
(eerste) hoofdcommissaris van politie De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
commissaris van politie
(schaal 14 en hoger)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
inspecteur/inspectrice van het hoger onderwijs De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
oud-minister De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
consul-generaal De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
gezant De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
directeur-generaal/directrice-generaal De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
directeur/directrice De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
hoogleraar De hooggeleerde heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hooggeleerde heer/vrouwe,
burgemeester
(van provinciehoofdstad, Amsterdam en Rotterdam)
De hoogedelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelachtbare heer/vrouwe,
burgemeester
(van gemeente anders dan provinciehoofdstad, Amsterdam en Rotterdam)
De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
rechter De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
rechter-commissaris De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
kantonrechter De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
griffier
(bij een rechtbank)
De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
officier van justitie De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
substituut-officier van justitie De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
lid van college van burgemeester en wethouders De edelachtbare/weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare/Weledelgestrenge heer/vrouwe,
wethouder/wethoudster De edelachtbare/weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare/Weledelgestrenge heer/vrouwe,
gemeenteraadslid De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
lector/lectrice hbo De weledelzeergeleerde heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelzeergeleerde heer/vrouwe,
consul De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
viceconsul De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
griffier (Centrale Raad van Beroep en ambtenarengerecht) De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
advocaat/advocate De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
inspecteur/inspectrice van belastingen De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
inspecteur/inspectrice van het middelbaar onderwijs De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
lid van Provinciale Staten De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
(hoofd)inspecteur/(hoofd)inspectrice van politie (schaal 10 en hoger) De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
commissaris van politie
(tot schaal 14)
De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
attaché/attachée De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
ambtenaar in schaal 10 t/m 13 De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
curator/curatrix
(gymnasium)
De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
rector/rectrix
(middelbare school)
De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
notaris De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
kandidaat-notaris De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,

 

 

6. Militaire titulatuur[Top]

Militaire titulatuur heeft alleen betrekking op officieren en op militairen onder de rang van officier die ridder MWO (Militaire Willemsorde) zijn. Er zijn maar drie formules in gebruik: excellentie, hoogedelgestrenge en weledelgestrenge. De titulatuur excellentie is gereserveerd voor vlag- en opperofficieren boven de rang van schout-bij-nacht en generaal-majoor. Hoogedelgestreng zijn hoofdofficieren en vlag- en opperofficieren tot de rang van viceadmiraal en luitenant-generaal. Met weledelgestreng worden officieren van een lagere rang aangeschreven.

De gangbare afkorting per militaire rang staat tussen haakjes vermeld.

Behalve na excellentie volgt op de titulatuur van oudsher steeds heer, mevrouw of vrouwe. Wie heer of mevrouw/vrouwe wil vermijden, kan de voorletter(s) gebruiken in combinatie met de achternaam, bijvoorbeeld Hoogedelgestrenge S. de Vries. Bij excellentie kan zijne/hare weggelaten worden als men het gender niet wil uitdrukken.

rang titulatuur in de adressering titulatuur in de aanhef boven een brief
luitenant-admiraal (LADM) Zijne/Hare Excellentie
Luitenant-admiraal [voorletters achternaam]
Hooggeachte Luitenant-admiraal,
generaal (gen) Zijne/Hare Excellentie
Generaal [voorletters achternaam]
Hooggeachte Generaal,
vice-admiraal (VADM) Zijne/Hare Excellentie
Vice-admiraal [voorletters achternaam]
Hooggeachte Vice-admiraal,
luitenant-generaal (lgen) Zijne/Hare Excellentie
Luitenant-generaal [voorletters achternaam]
Hooggeachte Luitenant-generaal,
schout-bij-nacht (SBN) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Schout-bij-nacht [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
generaal-majoor (genm) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Generaal-majoor [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
commandeur De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Commandeur [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
brigadegeneraal (bgen) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Brigadegeneraal [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
commodore De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Commodore [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
kapitein ter zee (KTZ) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Kapitein ter zee [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
kolonel (kol) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Kolonel [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
kapitein-luitenant ter zee (KLTZ) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Kapitein-luitenant ter zee [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
luitenant-kolonel (overste) (lkol) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Luitenant-kolonel [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
luitenant ter zee der eerste klasse (LTZ1) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Luitenant ter zee der eerste klasse [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
majoor (maj) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Majoor [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
luitenant ter zee der tweede klasse (oudste categorie) (LTZ2OC) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Luitenant ter zee der tweede klasse [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
kapitein (kap), ritmeester (ritm) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Kapiteit/Ritmeester [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
luitenant ter zee der tweede klasse (LTZ2) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Luitenant ter zee der tweede klasse [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
eerste luitenant (elnt) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Eerste luitenant [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
luitenant ter zee der derde klasse (LTZ3) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Luitenant ter zee der derde klasse [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
tweede luitenant (tlnt) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Tweede luitenant [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
militair beneden de rang van officier, ridder MWO De weledelgestrenge heer/vrouwe
[Rang] [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,

7. Academische titulatuur[Top]

De academische titulatuur valt uiteen in twee categorieën. Tot 2002 was het aantal academische titels (of graden) beperkt tot vier: doctor, meester, doctorandus/doctoranda en ingenieur. In 2002 is het bachelor-masterstelsel ingevoerd en sindsdien krijgen afgestudeerden de Engelse graad bachelor of master, al dan niet met daarachter een aanduiding voor de studierichting.

Professor is geen graad, maar de functieaanduiding en aanspreekvorm die hoort bij het ambt van hoogleraar (zie hierboven onder ambtelijke titulatuur). Assistent-professor is eveneens een functieaanduiding maar geen aanspreekvorm. Wie een ingenieursdiploma heeft behaald aan een instelling voor hoger beroepsonderwijs (tegenwoordig hbo, vroeger hts of hogere landbouwschool) mag de titel ing. voeren; de aanspreekvorm is de heer of mevrouw.

Op de titulatuur volgt van oudsher steeds heer, mevrouw of vrouwe. Wie heer of mevrouw/vrouwe wil vermijden, kan de voorletter(s) gebruiken in combinatie met de achternaam.

titel, graad of functie titulatuur in de adressering titulatuur in de aanhef boven een brief
doctor (dr.) De weledelzeergeleerde heer/vrouwe
Dr. [voorletters achternaam]
Weledelzeergeleerde heer/vrouwe,
meester (in de rechten) (mr.) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Mr.
[voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
ingenieur (ir.) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Ir. [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
doctorandus (drs.)/doctoranda (dra.) De weledelgeleerde heer/vrouwe
Drs./Dra. [voorletters achternaam]
Weledelgeleerde heer/vrouwe,
master of laws (LLM) De weledelgestrenge heer/vrouwe
[voorletters achternaam] LLM
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
master of science (MSc) De weledelgestrenge heer/vrouwe
[voorletters achternaam] MSc
De weledelgeleerde heer/vrouwe
[voorletters achternaam] MSc
Weledelgestrenge (conform ir.) heer/vrouwe,

Weledelgeleerde (conform drs.) heer/vrouwe,

master of arts (MA) De weledelgeleerde heer/vrouwe
[voorletters achternaam] MA
Weledelgeleerde heer/vrouwe,
bachelor (B met toevoegingen) De heer/Mevrouw [voorletters achternaam] B [toevoeging] Geachte heer/mevrouw [achternaam],
ingenieur hogeschool (ing.) De heer/Mevrouw
Ing. [voorletters achternaam]
Geachte heer/mevrouw [achternaam],
baccalaureus (bc.) De heer/Mevrouw
Bc. [voorletters achternaam]
Geachte heer/mevrouw [achternaam],

 

8. Kerkelijke titulatuur[Top]

Van de verschillende kerkgenootschappen in Nederland is de rooms-katholieke kerk zonder enige twijfel de meest hiërarchisch georganiseerde. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de titulatuur binnen de rooms-katholieke kerk uitgebreider is dan bijvoorbeeld binnen de verschillende protestantse kerkgenootschappen. De meeste functies binnen de rooms-katholieke kerk staan niet open voor vrouwen en hebben daardoor geen vrouwelijke variant.

rooms-katholieke titulatuur

functie, rang of ambt titulatuur in de adressering titulatuur in de aanhef boven een brief
paus Zijne Heiligheid Paus [kerkelijke naam] Heilige Vader,
kardinaal Zijne Eminentie [voorletters] Kardinaal [achternaam] Eminentie,
aartsbisschop Zijne Hoogwaardige Excellentie
Mgr. [voorletters achternaam]
Monseigneur,
bisschop Zijne Hoogwaardige Excellentie
Mgr. [voorletters achternaam]
Monseigneur,
nuntius Zijne Hoogwaardige Excellentie
Mgr. [voorletters achternaam]
Monseigneur,
pronuntius Zijne Hoogwaardige Excellentie
Mgr. [voorletters achternaam]
Monseigneur,
protonotarius De Hoogwaardige Heer Monseigneur
Monseigneur [voorletters achternaam]
Hoogwaardige heer/Monseigneur,
ereprelaat Ereprelaat van Zijne Heiligheid, De Hoogwaardige Heer
Monseigneur [voorletters achternaam]
Hoogwaardige heer/Monseigneur,
kapelaan van zijne heiligheid Kapelaan van Zijne Heiligheid, De Hoogwaardige Heer
Monseigneur [voorletters achternaam]
Hoogwaardige heer/Monseigneur,
vicaris-generaal De Hoogwaardige Heer
Monseigneur [voorletters achternaam]
Monseigneur,
bisschoppelijk vicaris De hoogeerwaarde heer
Bisschoppelijk vicaris [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
kanunnik De hoogeerwaarde heer
Kanunnik [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
officiaal De hoogeerwaarde heer
Officiaal [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
deken De hoogeerwaarde heer
Deken [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
plebaan De hoogeerwaarde heer
Plebaan [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
prior De hoogeerwaarde heer
Prior [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
president (groot-seminarie) De hoogeerwaarde heer
President Grootseminarie [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
professor (groot-seminarie) De zeereerwaarde hooggeleerde heer [voorletters achternaam] Zeereerwaarde hooggeleerde heer,
professor (klein-seminarie) De weleerwaarde/weledelgeleerde
/weledelzeergeleerde heer [voorletters achternaam]
Zeereerwaarde heer,
pastoor/rector De zeereerwaarde heer
Pastoor/Rechter
[voorletters achternaam]
Zeereerwaarde heer,
rector (seminarie) De zeereerwaarde heer
Rector [voorletters achternaam]
Zeereerwaarde heer,
kapelaan De weleerwaarde heer
Kapelaan [voorletters achternaam]
Weleerwaarde heer,
diaken De weleerwaarde heer
Diaken [voorletters achternaam]
Weleerwaarde heer,
abt De Hoogwaardige Heer
Abt
[voorletters achternaam]
Hoogwaardige Vader Abt,
pater De eerwaarde pater [voorletters achternaam] Eerwaarde pater,
zuster-overste De eerwaarde moeder [voorletters achternaam] Eerwaarde zuster,
broeder (frater) De eerwaarde broeder (frater) [voorletters achternaam] Eerwaarde broeder (frater),
zuster De eerwaarde zuster [voorletters achternaam] Eerwaarde zuster,

 

protestantse, joodse en islamitische titulatuur

Op de titulatuur volgt van oudsher steeds heer, mevrouw of vrouwe. Wie heer of mevrouw/vrouwe wil vermijden, kan de voorletter(s) gebruiken in combinatie met de achternaam, bijvoorbeeld Hoogeerwaarde S. de Vries.

functie, ambt of rang titulatuur in de adressering titulatuur in de aanhef boven een brief
lid van synode De hoogeerwaarde heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogeerwaarde heer/vrouwe,
predikant/predikante (doctor) De weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe
Dominee dr. [voorletters achternaam]
Weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe,
predikant/predikante (doctorandus/doctoranda) De weleerwaarde heer/vrouwe
Dominee [voorletters achternaam]
Weleerwaarde heer/vrouwe,
opperrabbijn De weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe
Opperrabbijn [voorletters achternaam]
Weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe,
rabbijn De weleerwaarde heer/vrouwe
Rabbijn [voorletters achternaam]
Weleerwaarde heer/vrouwe,
rabbinale assessor De weleerwaarde heer/vrouwe
Rabbinale assessor [voorletters achternaam]
Weleerwaarde heer/vrouwe,
imam De weleerwaarde heer/vrouwe,
Imam [voorletters achternaam]
Weleerwaarde heer/vrouwe,

 

 

9. Titulatuur alfabetisch gerangschikt[Top]

In de tabel hieronder staat per ambt, beroep, functie, rang of rol de bijbehorende titulatuur in Nederland. De volgorde is alfabetisch naar ambt, beroep, functie of rol.

Behalve na excellentie volgt op de titulatuur van oudsher steeds heer, mevrouw of vrouwe. Wie heer of mevrouw/vrouwe wil vermijden, kan de voorletter(s) gebruiken in combinatie met de achternaam, bijvoorbeeld Hooggeachte S. de Vries. Bij excellentie kan zijne/hare weggelaten worden als men het gender niet wil uitdrukken.

titel, graad, ambt, beroep, functie, rang of rol titulatuur in de adressering titulatuur in de aanhef boven een brief
aartsbisschop Zijne Hoogwaardige Excellentie
Mgr. [voorletters achternaam]
Monseigneur,
abt De Hoogwaardige Heer
Abt
[voorletters achternaam]
Hoogwaardige Vader Abt,
advocaat/advocate De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
advocaat-generaal/advocate-generaal De edelgrootachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelgrootachtbare heer/vrouwe,
ambassadeur/ambassadrice Zijne/Hare Excellentie
De heer/Mevrouw [voorletters achternaam]
Hooggeachte heer/mevrouw [achternaam],
ambtenaar in schaal 10 t/m 13 De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
ambtenaar in schaal 14 en hoger (hoofdambtenaar van referendaris t/m secretaris-generaal) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
apotheker/apothekeres zie: arts  
arts (doctor) De weledelzeergeleerde heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelzeergeleerde heer/vrouwe,
arts (doctorandus/doctoranda) De weledelgeleerde heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgeleerde heer/vrouwe,
attaché/attachee De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
baccalaureus (bc.) De heer/Mevrouw [voorletters achternaam] Geachte heer/mevrouw [achternaam],
bachelor (B met toevoegingen) De heer/Mevrouw [voorletters achternaam] B [toevoeging] Geachte heer/mevrouw [achternaam],
baron/barones De hoogwelgeboren heer/vrouwe [voorletters] baron/barones [achternaam] De hoogwelgeboren heer/vrouwe,
bisschop Zijne Hoogwaardige Excellentie
Mgr. [voorletters achternaam]
Monseigneur,
bisschoppelijk vicaris De hoogeerwaarde heer
Bisschoppelijk vicaris [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
brigadegeneraal (bgen) De hoogedelgestrenge heer/ vrouwe
Brigadegeneraal [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
broeder (frater) De eerwaarde broeder (frater) [voorletters achternaam] Eerwaarde broeder (frater),
burgemeester
(van provinciehoofdstad, Amsterdam en Rotterdam)
De hoogedelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelachtbare heer/vrouwe,
burgemeester (van gemeente anders dan provinciehoofdstad, Amsterdam en Rotterdam) De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
commandeur De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Commandeur [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
commissaris van de Koning/Koningin/gouverneur De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
commissaris van politie
(schaal 14 en hoger)
De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
commissaris van politie tot (schaal 14) De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
commodore De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Commodore [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
consul De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
consul-generaal De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
curator/curatrix (gymnasium) De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe
curator (universiteit) De edelgrootachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelgrootachtbare heer/vrouwe,
deken De hoogeerwaarde heer
Deken [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
diaken (rooms-katholiek) De weleerwaarde heer voorletters/voornaam achternaam Weleerwaarde heer,
directeur/directrice De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
directeur-generaal/directrice-generaal De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
doctor (dr.) De weledelzeergeleerde heer/mevrouw
Dr. [voorletters achternaam]
Weledelzeergeleerde heer/vrouwe,
doctorandus (drs.)/doctoranda (dra.) De weledelgeleerde heer/mevrouw
Drs./Dra. [voorletters achternaam]
Weledelgeleerde heer/vrouwe,
eerste luitenant (elnt) De weledelgestrenge heer/ vrouwe
Eerste luitenant [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
ereprelaat Ereprelaat van Zijne Heiligheid, De Hoogwaardige Heer
Monseigneur [voorletters achternaam]
Hoogwaardige heer/Monseigneur,
gemeenteraadslid De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare/ Weledelgestrenge heer/vrouwe,
generaal (gen) Zijne/Hare Excellentie
Generaal [voorletters achternaam]
Hooggeachte Generaal,
generaal-majoor (genm) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Generaal-majoor [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
gezant De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
gouverneur (Koninkrijksrelaties) Zijne/Hare Excellentie
De heer/Mevrouw [voorletters achternaam]
Hooggeachte heer/mevrouw,
graaf/gravin De hooggeboren heer/vrouwe
[voorletters] graaf/gravin [achternaam]
Hooggeboren heer/vrouwe,
griffier (bij de Hoge Raad) De edelhoogachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelhoogachtbare heer/vrouwe,
griffier (bij een gerechtshof) De edelgrootachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelgrootachtbare heer/vrouwe,
griffier (bij een rechtbank) De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
griffier (Centrale Raad van Beroep en ambtenarengerecht) De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
grootofficier van het Koninklijk Huis Zijne/Hare Excellentie
De heer/Mevrouw [voorletters achternaam]
Hooggeachte heer/mevrouw [achternaam],
(eerste) hoofdcommissaris van politie De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
hoofdinspecteur/hoofdinspectrice der directe belastingen De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
(hoofd)inspecteur/(hoofd)inspectrice van politie (schaal 10 en hoger) De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
hoofdofficier (KM, KL, KLu, KMar) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
hoogleraar De hooggeleerde heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hooggeleerde heer/vrouwe,
imam De weleerwaarde heer
Imam [voorletters achternaam]
Weleerwaarde heer,
ingenieur (ir.) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Ir. [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
ingenieur hogeschool (ing.) De heer/Mevrouw
Ing. [voorletters achternaam]
Geachte heer/mevrouw [achternaam]
inspecteur/inspectrice van het hoger onderwijs De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
inspecteur/inspectrice van het middelbaar onderwijs De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe
inspecteur/inspectrice van belastingen De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
jonkheer/jonkvrouw De hoogwelgeboren heer/vrouwe Jonkheer/Jonkvrouw [voorletters achternaam] De hoogwelgeboren heer/vrouwe,
kamerlid (lid van Eerste of Tweede Kamer der Staten-Generaal) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
kandidaat-notaris De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
kantonrechter De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
kanunnik De hoogeerwaarde heer
Kanunnik [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
kapelaan De weleerwaarde heer
Kapelaan [voorletters achternaam]
Weleerwaarde heer,
kapelaan van zijne heiligheid Kapelaan van Zijne Heiligheid, De Hoogwaardige Heer
Monseigneur [voorletters achternaam]
Hoogwaardige heer/Monseigneur,
kapitein (kap), ritmeester (ritm) De weledelgestrenge heer/ vrouwe
Kapiteit/Ritmeester [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
kapitein ter zee (KTZ) De hoogedelgestrenge heer/ vrouwe
Kapitein ter zee [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
kapitein-luitenant ter zee (KLTZ) De hoogedelgestrenge heer/ vrouwe
Kapitein-luitenant ter zee [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
kardinaal Zijne Eminentie [voorletters] Kardinaal [achternaam] Eminentie,
kolonel (kol) De hoogedelgestrenge heer/ vrouwe
Kolonel [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
koning/koningin Zijne/Hare Majesteit de Koning(in) Majesteit,
lid van Algemene Rekenkamer De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
lid van college van burgemeester en wethouders De edelachtbare/weledelgestrenge heer [voorletters achternaam]

De edelachtbare/weledelgestrenge  vrouwe
[voorletters achternaam]

Edelachtbare heer/vrouwe,
lid van Gedeputeerde Staten De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
lid van gerechtshof De edelgrootachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelgrootachtbare heer/vrouwe,
lid van Hoge Raad der Nederlanden De edelhoogachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelhoogachtbare heer/vrouwe,
lid van Provinciale Staten De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
lid van Raad van State De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
lid van Raad voor de Rechtspraak De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
lid van synode De hoogeerwaarde heer/heer [voorletters achternaam] Hoogeerwaarde heer/vrouwe,
luitenant ter zee der derde klasse (LTZ3) De weledelgestrenge heer/ vrouwe
Luitenant ter zee der derde klasse [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
luitenant ter zee der eerste klasse (LTZ1) De hoogedelgestrenge heer/ vrouwe
Luitenant ter zee der eerste klasse [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
luitenant ter zee der tweede klasse (LTZ2) De weledelgestrenge heer/ vrouwe
Luitenant ter zee der tweede klasse [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
luitenant ter zee der tweede klasse (oudste categorie) (LTZ2OC) De weledelgestrenge heer/ vrouwe
Luitenant ter zee der tweede klasse [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
luitenant-admiraal (LADM) Zijne/Hare Excellentie
Luitenant-admiraal [voorletters achternaam]
Hooggeachte Luitenant-admiraal,
luitenant-generaal (lgen) Zijne/Hare Excellentie
Luitenant-generaal [voorletters achternaam]
Hooggeachte Luitenant-generaal,
luitenant-kolonel (overste) (lkol) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Luitenant-kolonel [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
majoor (maj) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Majoor[voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
master (hoger onderwijs in landbouw, natuur, techniek) De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
master (hoger onderwijs in andere dan bovengenoemde vakken) De weledelgeleerde heer/vrouwe
[voorletters achternaam]
Weledelgeleerde heer/vrouwe,
master of arts (MA) De weledelgeleerde heer/vrouwe
[voorletters achternaam] MA
Weledelgeleerde heer/vrouwe,
master of laws (LLM) De weledelgestrenge heer/vrouwe
[voorletters achternaam] LLM
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
master of science (MSc) (vroeger ir.) De weledelgestrenge heer/vrouwe
[voorletters achternaam] MSc
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
master of science (MSc) (vroeger drs.) De weledelgeleerde heer/vrouwe
[voorletters achternaam] MSc
Weledelgeleerde heer/vrouwe,
meester (in de rechten) (mr.) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Mr.
[voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
militair beneden de rang van officier, ridder MWO De weledelgestrenge heer/ vrouwe
[Rang][voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
minister Zijne/Hare Excellentie
De heer/Mevrouw [voorletters achternaam]
Hooggeachte heer/mevrouw [achternaam],
notaris De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
nuntius Zijne Hoogwaardige Excellentie
Mgr. [voorletters achternaam]
Monseigneur,
officiaal De hoogeerwaarde heer
Officiaal [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
officier van justitie De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
opperrabbijn De weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe
Opperrabbijn [voorletters achternaam]
Weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe,
oud-minister De hoogedelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
pastoor De zeereerwaarde heer
Pastoor/Rechter
[voorletters achternaam]
Zeereerwaarde heer,
pater De eerwaarde pater [voorletters achternaam] Eerwaarde pater,
paus Zijne Heiligheid Paus [kerkelijke naam] Heilige Vader,
plebaan De hoogeerwaarde heer
Plebaan [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
predikant/predikante (doctor) De weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe
Dominee dr. [voorletters achternaam]
Weleerwaarde zeergeleerde heer/vrouwe,
predikant/predikante (doctorandus/doctoranda) De weleerwaarde heer/vrouwe
Dominee [voorletters achternaam]
Weleerwaarde heer/vrouwe,
president (groot-seminarie) De hoogeerwaarde heer
President Grootseminarie [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
prins/prinses de Bourbon de Parme Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid Koninklijke Hoogheid,
prins/prinses der Nederlanden Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid Koninklijke Hoogheid,
prins/prinses van Oranje Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid Koninklijke Hoogheid,
prins/prinses van Oranje-Nassau Zijne/Hare Hoogheid Hoogheid,
prior De hoogeerwaarde heer
Prior [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
procureur-generaal (bij de Hoge Raad der Nederlanden) De edelhoogachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelhoogachtbare heer/vrouwe,
procureur-generaal (lid van het College van procureurs-generaal) De edelgrootachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelgrootachtbare heer/vrouwe,
professor (universiteit) De hooggeleerde heer/vrouwe [voorletters achternaam] Hooggeleerde heer/vrouwe,
professor (groot-seminarie) De zeereerwaarde hooggeleerde heer [voorletters achternaam] Zeereerwaarde hooggeleerde heer,
professor (klein-seminarie) De weleerwaarde/weledelgeleerde
/weledelzeergeleerde heer [voorletters achternaam]
Zeereerwaarde heer,
pronuntius Zijne Hoogwaardige Excellentie
Mgr. [voorletters achternaam]
Monseigneur,
protonotarius De Hoogwaardige Heer Monseigneur
Monseigneur [voorletters achternaam]
Hoogwaardige heer/Monseigneur,
provinciegouverneur zie: commissaris van de Koning(in) / gouverneur zie: commissaris van de Koning(in) / gouverneur
rabbijn De weleerwaarde heer/vrouwe
Rabbijn [voorletters achternaam]
Weleerwaarde heer/vrouwe,
rabbinale assessor De weleerwaarde heer/vrouwe
Rabbinale assessor [voorletters achternaam]
Weleerwaarde heer/vrouwe,
rechter De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
rechter-commissaris De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
rector/rectrix (middelbare school) De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
rector (seminarie) De zeereerwaarde heer
Rector [voorletters achternaam]
Zeereerwaarde heer,
ridder De hoogwelgeboren heer [voorletters] ridder [achternaam] Hoogwelgeboren heer,
schout-bij-nacht (SBN) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Schout-bij-nacht [voorletters achternaam]
Hoogedelgestrenge heer/vrouwe,
staatssecretaris Zijne/Hare Excellentie
De heer/Mevrouw [voorletters achternaam]
Hooggeachte heer/mevrouw [achternaam],
substituut-officier van justitie De edelachtbare heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare heer/vrouwe,
tandarts zie: arts  
tweede luitenant (tlnt) De weledelgestrenge heer/ vrouwe
Tweede luitenant [voorletters achternaam]
Weledelgestrenge heer/vrouwe,
vicaris-generaal De Hoogwaardige Heer
Monseigneur [voorletters achternaam]
Hoogeerwaarde heer,
vice-admiraal (VADM) Zijne/Hare Excellentie
Vice-admiraal [voorletters achternaam]
Hooggeachte Vice-admiraal,
viceconsul De weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Weledelgestrenge heer/vrouwe,
wethouder/wethoudster De edelachtbare/weledelgestrenge heer/vrouwe [voorletters achternaam] Edelachtbare/Weledelgestrenge heer/vrouwe,
zuster De eerwaarde zuster [voorletters achternaam] Eerwaarde zuster,
zuster-overste De eerwaarde moeder [voorletters achternaam] Eerwaarde zuster,

 

Zie ook

Opmaak van een zakelijke brief in Nederland (algemeen)
Taal en gender: brieven en e-mails (algemeen)
Titels en titulatuur in België (algemeen)
Vermelding titels en graden hoger en wetenschappelijk onderwijs (Nederland)
Volgorde titels en graden hoger en wetenschappelijk onderwijs (Nederland)

Aanhef zonder genderaanduiding
Aanhef voor een man
Aanhef voor een non-binaire persoon
Aanhef voor een vrouw
Adressering aan bedrijven en instellingen
Adressering aan samenwonenden, koppels en gezinnen
Directeur / Directrice
Geachte / Beste (als aanhef)
Mejuffrouw / mevrouw
Mevrouw dr. A. Verschoor / dr. A. Verschoor
Prof. dr. em. / prof. em. dr. / em. prof. dr.

Naslagwerken

Nederlandse titulatuur (2016); Grote Van Dale (2022)

brief en e-mail,titulatuur,algemeen,conventies

tao_generiek (K)
21
j
brief,conventies,functienamen,titulatuur
Subrubriek,Hoofdrubriek
Hoofdrubriek:conventies;Subrubriek:brief,functienamen,titulatuur
0000
21 April 2017