Stappen maken / nemen / doen / zetten

Stappen maken / nemen / doen / zetten

Vraag

Is maken correct in de zin We maken flinke stappen op het gebied van digitalisering?

Antwoord

We maken flinke stappen op het gebied van digitalisering is alleen standaardtaal in Nederland.

Stappen zetten, stappen nemen en stappen doen zijn in de figuurlijke betekenis ‘iets doen om een doel te bereiken’, ‘vorderen’, ‘vooruitgang boeken’ in het hele taalgebied standaardtaal.

Toelichting

Het zelfstandig naamwoord stap (en het meervoud stappen) kan in de letterlijke betekenis ‘de ene voet voor de andere zetten’ gecombineerd worden met verschillende werkwoorden: zetten, nemen, doen en maken. Stappen zetten en stappen doen zijn het gebruikelijkst.

(1) Moet je echt elke dag 10.000 stappen zetten?

(2) Ons dochtertje heeft gisteren haar eerste stapjes gezet.

(3) Wie de bal in de hand heeft, mag maar drie stappen doen.

(4) Een vrouw die wilde meehelpen, deed meteen een stap naar voren.

(5) Met het nieuwe exoskelet kan de gebruiker ook een zijwaartse stap maken.

(6) Hij nam een grote stap om de plas water te ontwijken.

In figuurlijke zin komen in het hele taalgebied combinaties met zetten, nemen en doen voor in de betekenissen ‘voortbewegen, vooruitkomen, vorderen’,  ‘iets doen om een doel te bereiken’ en ‘optreden’. Stappen zetten en nemen zijn het gebruikelijkst.

(7) Het kabinet zal de volgende stap nemen om de voedselveiligheid te verbeteren.

(8a) We zetten een flinke stap op het gebied van digitalisering.

(9a) In de opvanglocaties worden er stappen gezet in de zoektocht naar huisvesting en werk.

(10a) Dat land zal nog de nodige extra stappen moeten doen om te kunnen toetreden tot de EU.

In Nederland komt ook stappen maken geregeld voor in de figuurlijke betekenis ‘vooruitgang boeken’, ‘vooruitkomen’ of ‘iets doen om een doel te bereiken’. Die combinatie is standaardtaal in Nederland.

(8b) We maken een flinke stap op het gebied van digitalisering. [standaardtaal in Nederland]

(9b) In de opvanglocaties worden er stappen gemaakt in de zoektocht naar huisvesting en werk. [standaardtaal in Nederland]

(10b) Dat land zal nog de nodige extra stappen moeten maken om te kunnen toetreden tot de EU. [standaardtaal in Nederland]

In combinatie met woorden als juridische of gerechtelijke gaat het bij stappen vaak om de specifieke betekenis ‘(dreigen) een rechtszaak (te) beginnen’. Naast zetten en nemen wordt dan ook vaak het wat formelere ondernemen gebruikt.

(11a) De auteur overweegt juridische stappen te zetten tegen de uitgever.

(11b) De auteur overweegt juridische stappen te nemen tegen de uitgever.

(11c) De auteur overweegt juridische stappen te ondernemen tegen de uitgever.

Andere combinaties van stap of stappen met een van de genoemde werkwoorden zijn bijvoorbeeld een stap in de goede richting doen of zetten in de betekenis ‘dichter bij een oplossing komen’ en een stap opzij doen of zetten voor ‘plaatsmaken voor iemand’.

Zie ook

Beslissing maken / nemen

Naslagwerken

Grote Van Dale (2022); Van Dale Hedendaags Nederlands (2008); Combinatiewoordenboek (online)