Vraag

Welke functiebenamingen kunnen gebruikt worden voor iemand die tegen betaling huizen of gebouwen schoonmaakt?

Antwoord

Voor een vrouw die beroepsmatig schoonmaakt, worden in de standaardtaal in het hele taalgebied schoonmaakster en werkster gebruikt. Voor een man die beroepsmatig schoonmaakt, is schoonmaker gebruikelijk. Als algemene, genderoverkoepelende term wordt in het hele taalgebied schoonmaakhulp gebruikt. Die term wordt gebruikt voor zowel vrouwen, mannen als non-binaire personen. Hij wordt ook gebruikt als het gender niet bekend of niet relevant is.

Vooral in België worden ook poetsvrouw, poetsman en poetshulp frequent gebruikt. Die woorden zijn standaardtaal in België. Ze komen ook in (delen van) Nederland voor, maar het is onduidelijk of ze daar tot de standaardtaal gerekend kunnen worden.

Daarnaast worden kuisvrouw en kuisman in België gebruikt in gesproken taal, maar die woorden zijn geen standaardtaal.

Toelichting

Voor vrouwen worden in het hele taalgebied de benamingen schoonmaakster en werkster gebruikt. Schoonmaakster is in zowel België als Nederland heel gebruikelijk; werkster komt vaker in Nederland voor.

(1a) Hun schoonmaakster gebruikt het liefst ecologische schoonmaakmiddelen.

(2a) Vraag aan de werkster of ze deze week de ramen kan lappen.

Voor mannen wordt in de standaardtaal schoonmaker gebruikt. De term werker komt in die betekenis niet voor.

(3a) De schoonmaker komt deze week niet, want hij heeft griep.

In België wordt ook vaak kuisvrouw gebruikt, vooral in gesproken taal. Het is geen standaardtaal. Hetzelfde geldt voor kuisman.

(2b) Vraag aan de kuisvrouw of ze deze week de ramen kan lappen. (in België, geen standaardtaal)

(3b) De kuisman komt deze week niet, want hij heeft griep. (in België, geen standaardtaal)

Vooral in België wordt voor vrouwen ook poetsvrouw frequent gebruikt, en voor mannen (in mindere mate) poetsman. Die woorden zijn in elk geval standaardtaal in België. Ook in Nederland worden samenstellingen met poets- weleens gebruikt, maar het is onduidelijk of ze daar tot de standaardtaal behoren.

(1b) Hun poetsvrouw gebruikt het liefst ecologische schoonmaakmiddelen. [standaardtaal in België]

(3c) De poetsman komt deze week niet, want hij heeft griep. [standaardtaal in België]

In advertentieteksten komen – vooral in Nederland – ook de begrippen interieurverzorger en interieurverzorgster voor.

(4a) Als interieurverzorger houdt u samen met een collega de verschillende ruimten schoon. (vooral in Nederland)

Als algemene term voor ‘iemand die beroepsmatig schoonmaakt’ is in het hele taalgebied de genderoverkoepelende benaming schoonmaakhulp gangbaar. In België worden ook poetshulp en huishoudhulp gebruikt, in Nederland hulp (voor particulieren). Die termen worden gebruikt voor zowel vrouwen, als mannen als non-binaire personen. Ze worden ook gebruikt als het gender niet bekend of niet relevant is. Verder is ook interieurverzorgende mogelijk als genderoverkoepelende term. Die wordt af en toe in advertentieteksten – vooral in Nederland – gebruikt.

(3d) De schoonmaakhulp komt deze week niet, want die heeft griep.

(4b) Als interieurverzorgende houdt u samen met een collega de verschillende ruimten schoon. (vooral in Nederland)

(5) Wie op zoek is naar een poetshulp moet daar vaak weken tot maanden op wachten. [standaardtaal in België]

(6) Onze hulp komt om de twee weken. [standaardtaal in Nederland]

Ook de grammaticaal mannelijke benamingen schoonmaker en interieurverzorger worden soms gebruikt als algemene term, zoals in (4a). Zulke benamingen hebben als nadeel dat ze kunnen leiden tot een eenzijdig mannelijke interpretatie. Om dat te vermijden, kan beter een genderoverkoepelende benaming zoals schoonmaakhulp worden gebruikt als algemene term.

Om te verwijzen naar een groep van mensen die beroepsmatig schoonmaken, worden ook samenstellingen met -personeel gebruikt. Schoonmaakpersoneel wordt in het hele taalgebied gebruikt. Poetspersoneel komt alleen in België voor.

(7) Dat ziekenhuis is dringend op zoek naar schoonmaakpersoneel.

(8) Dankzij ons poetspersoneel ziet onze school er altijd spic en span uit! [standaardtaal in België]

Bijzonderheid

De woorden poetshulp en schoonmaakhulp worden niet alleen gebruikt voor personen, maar ook in de abstracte betekenis ‘hulp bij het schoonmaken’.

(9) De gemeente wil ouderen en zieken meer uren schoonmaakhulp bieden.

Zie ook

Taal en gender (algemeen)
Taal en gender: beroeps-, functie- en rolbenamingen (algemeen)

Directeur / directrice
Droogkuis / nieuwkuis / stomerij
Kuisen / schoonmaken
Proper / schoon
Taal en gender: functietitels in personeelsadvertenties

Naslagwerken

Grote Van Dale (2022); Van Dale Hedendaags Nederlands (2008); Woordenboek Correct Taalgebruik (2004), p. 148; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003); Prisma Handwoordenboek Nederlands (2014); Typisch Vlaams (2015)