Vraag

Wat betekenen afkortingen als lhbt, lgbt, lhbti, lgbti, lgbtq, lgbtqiap, lhbtqia+, lgbtqia+ en wanneer gebruik je welke afkorting?

Antwoord

Afkortingen als lhbt, lhbti en lgbtq worden gebruikt om groepen mensen te benoemen die op het vlak van seksuele oriëntatie, genderidentiteit of geslachtskenmerken verschillen van wat in de westerse maatschappij traditioneel als norm wordt beschouwd. Zulke afkortingen maken die groepen zichtbaar en erkennen ze.

De afkortingen lhbti en lgbti zijn tegenwoordig het gebruikelijkst. Lhbti wordt vooral in Nederland gebruikt; in België is de variant lgbti gebruikelijker.

Elk van de letters duidt op een bepaalde groep: l staat voor ‘lesbisch’, h en g voor respectievelijk ‘homoseksueel’ en ‘gay’, b voor ‘biseksueel’, t voor ‘transgender’ en i voor ‘intersekse’. Soms worden nog andere letters toegevoegd, bijvoorbeeld q (‘queer’), a (‘aseksueel’) en p (‘panseksueel’). Vaak wordt ook een plusteken toegevoegd. Dat verwijst naar iedereen die niet cisgender of heteroseksueel is, en ook niet onder een van de genoemde letters valt.

Welke variant van de afkorting de voorkeur verdient, hangt af van de specifieke groepen waarover in een tekst wordt gesproken.

Toelichting

Afkortingen als lhbti en lgbti zijn overkoepelende termen voor mensen die lesbisch, homoseksueel/gay, biseksueel, transgender of intersekse zijn.

Als een tekst alleen gaat over een of meer specifieke groepen, is het duidelijker en preciezer om alleen die groepen te noemen. Zo wordt bij voorkeur de afkorting lhb of lgb gebruikt als het alleen gaat om lesbische, homoseksuele en biseksuele personen. In België wordt in die betekenis ook holebi gebruikt. Als een tekst ook gaat over transgender personen, is het aan te bevelen om een afkorting als lhbt of lgbt te gebruiken. In België wordt in dat geval ook holebi en transgender personen gebruikt. Als een tekst gaat over één specifieke doelgroep, bijvoorbeeld intersekse personen of homoseksuele mannen, is een afkorting als lhbti niet nodig en kan het best alleen die specifieke groep worden genoemd.

(1) De meeste lhb / holebi jongeren ontdekken tijdens hun puberteit dat ze homo, lesbisch of biseksueel zijn.

(2) Het lgbt-netwerk wil de zichtbaarheid van lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender personen binnen de universiteit vergroten.

Afkortingen als lhbti en lgbti worden in de praktijk gebruikt als bijvoeglijk naamwoord en als zelfstandig naamwoord. Combinaties van die afkortingen met een zelfstandig naamwoord dat een of meer personen aanduidt, bijvoorbeeld jongeren, kunnen op twee manieren geschreven worden: lhbti jongeren of lhbti-jongeren. De schrijfwijze lhbti-jongeren, waarin lhbti als zelfstandig naamwoord gebruikt wordt, heeft als nadeel dat ze personen lijkt te reduceren tot één eigenschap. Wie dat wil vermijden, kan afkortingen als lhbti en lgbti het best gebruiken als bijvoeglijk naamwoord in combinaties die personen aanduiden. Zulke combinaties worden dan los geschreven: lbhti jongeren.

In combinaties als lgbtqia+-rechten duidt de afkorting geen eigenschap aan van het zelfstandig naamwoord dat ermee gecombineerd wordt. Het gaat in dergelijke gevallen niet over rechten die lesbisch, homoseksueel, biseksueel enzovoort zijn, maar wel over rechten van lesbische, homoseksuele, biseksuele enz. personen. In zulke gevallen kan de afkorting alleen beschouwd worden als een zelfstandig naamwoord. Er komt dan een koppelteken tussen de afkorting en het tweede lid van de samenstelling.

Naast samenstellingen met afkortingen als lhbti en lgbti worden ook wel samenstellingen met regenboog gebruikt, bijvoorbeeld regenbooggemeenschap.

Bijzonderheid

De afkortingen lhbti, lgbtiq, lhbtqia+ enzovoort worden allemaal met kleine letters geschreven. Het zijn namelijk afkortingen van gewone woorden (lesbisch, homoseksueel, biseksueel, transgender enzovoort) en niet van eigennamen.

Zie ook

Taal en gender (algemeen)

Biseksueel / panseksueel
Homoseksueel / homofiel / homo / gay
Intersekse / interseksueel
Lesbisch / lesbienne / gay
Queers / queer personen
Transgenderpersoon / transgender persoon, transpersoon / trans persoon

Bronnen

Çavaria. Woordenlijst. Geraadpleegd via https://cavaria.be/woordenlijst.

Iedereen is anders. Lhbtiq+. Geraadpleegd via https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/lhbtiq.

Waszink, V. (2022). Dat mag je óók (al niet meer) zeggen. Welke woorden kunnen? En welke juist niet? Den Haag: Genootschap Onze Taal.

Naslagwerken

Grote Van Dale (2022), Woordenlijst (2015)