Vraag

Welke woorden kun je het best gebruiken om een man te benoemen die zich seksueel en/of romantisch aangetrokken voelt tot andere mannen?

Antwoord

Als het in een bepaalde context relevant is om de seksuele oriëntatie van een specifieke persoon te benoemen, kan men het best aan die persoon zelf vragen voor welke benaming die persoon een voorkeur heeft.

Als de voorkeur van de persoon in kwestie niet bekend is, of als de tekst gaat over mensen in het algemeen, kan de term homoseksueel gebruikt worden om een man te benoemen die zich seksueel en/of romantisch aangetrokken voelt tot andere mannen: hij is homoseksueel; een homoseksuele man. Daarnaast zijn homo en gay mogelijk: hij is homo; een gay man. De term homofiel is verouderd.

Toelichting

Het bijvoeglijk naamwoord homoseksueel wordt gebruikt om mensen te benoemen die seksueel en/of romantisch aangetrokken worden tot mensen van hetzelfde geslacht of met dezelfde genderidentiteit. Het voorvoegsel homo gaat terug op het Griekse woord homos, dat ‘eender, dezelfde’ betekent. In principe kan het woord gebruikt worden voor zowel mannen, vrouwen als non-binaire personen, maar in de praktijk wordt het vooral gebruikt voor mannen die op mannen vallen. Daardoor heeft het een mannelijke connotatie. Homoseksueel wordt vaak afgekort tot homo.

(1) In de film Philadelphia speelt Tom Hanks een homoseksuele man.

(2) In Chicago werd Lori Lightfoot als eerste zwarte, openlijk homoseksuele vrouw tot burgemeester benoemd.

(3) De profvoetballer maakte bekend dat hij homo is.

Naast homoseksueel en homo wordt tegenwoordig ook het Engelse bijvoeglijk naamwoord gay gebruikt. De term gay werd oorspronkelijk alleen gebruikt voor mannen, maar wordt tegenwoordig ook gebruikt om mensen in het algemeen te benoemen die seksueel en/of romantisch aangetrokken worden tot mensen van hetzelfde geslacht of met dezelfde genderidentiteit.

(4) In onze klas zijn er verschillende gay leerlingen.

Vroeger kwam naast homoseksueel ook homofiel voor. Dat laatste woord is verouderd.

Taalkundig gezien zijn homo(seksueel) en gay zowel een zelfstandig naamwoord als een bijvoeglijk naamwoord. Het nadeel van zelfstandige naamwoorden als een homo of homoseksuelen is dat ze personen lijken te reduceren tot één kenmerk, namelijk homoseksueel zijn. Wie dat wil vermijden, kan het best kiezen voor bijvoeglijke naamwoorden om de seksuele oriëntatie van mensen te benoemen. Een bijvoeglijk naamwoord als homoseksueel of gay duidt een van de vele kenmerken aan van de persoon over wie het gaat.

Dat geldt ook voor combinaties met homo en gay. Als na homo of gay een zelfstandig naamwoord volgt dat een of meer personen aanduidt, kan de combinatie aan elkaar geschreven worden (homoman, gayjongeren) of in twee woorden (homo man, gay jongeren). In het eerste geval worden homo en gay gebruikt als een zelfstandig naamwoord, wat als reducerend kan worden ervaren; in het tweede geval worden ze gebruikt als een bijvoeglijk naamwoord.

Als homo of gay gecombineerd wordt met een zelfstandig naamwoord dat geen persoon aanduidt, bijvoorbeeld rechten, wordt de combinatie altijd aan elkaar geschreven: homorechten, gayrechten. In dergelijke gevallen zijn niet de rechten zelf homo, maar hebben de rechten betrekking op mensen die homo zijn. De woorden homo en gay worden in zulke gevallen gebruikt als zelfstandig naamwoord.

Bijzonderheid

Tegenover homoseksueel staat heteroseksueel. Die term verwijst naar mensen die zich seksueel en/of romantisch aangetrokken voelen tot mensen met een ander geslacht of een andere genderidentiteit. Het voorvoegsel hetero gaat terug op het Griekse woord heteros, dat ‘ander’ betekent. De term hetero(seksueel) kan op dezelfde manier gebruikt worden als homo(seksueel):

(5) Sam is heteroseksueel.

(6) Sarah is een heteroseksuele vrouw.

(7) Pieter is een hetero man.

Zie ook

Taal en gender (algemeen)

Biseksueel / panseksueel
Intersekse / interseksueel
Lesbisch / lesbienne / gay
Lhbt, lgbt, lhbti, lgbti, lgbtq, lhbtqia+, lgbtqia+
Queers / queer personen
Transgenderpersoon / transgender persoon, transpersoon / trans persoon

Bronnen

Çavaria. Woordenlijst. Geraadpleegd via https://www.cavaria.be/woordenlijst.

Iedereen is anders. Lhbtiq+. Geraadpleegd via https://iedereenisanders.nl/info-tips/seksuele-orientatie/lhbtiq.

Waszink, V. (2022). Dat mag je óók (al niet meer) zeggen. Welke woorden kunnen? En welke juist niet? Den Haag: Genootschap Onze Taal.

Naslagwerken

Grote Van Dale (2022); Etymologisch woordenboek van het Nederlands: F-Ka (2005)