Vraag

Welk lidwoord gebruik je bij de naam van een tijdschrift of krant, als die zelf geen lidwoord bevat: is het bijvoorbeeld de vernieuwde Humo of het vernieuwde Humo?

Antwoord

Als de naam van een blad zelf geen bevat, wordt het lidwoord het doorgaans gebruikt voor een algemene verwijzing naar het blad (of de organisatie erachter): het vernieuwde Humo (streeft naar een groter marktaandeel). Bij verwijzing naar een concreet exemplaar van het blad, wordt de gebruikt: de vernieuwde Humo (die hier op tafel ligt).

Toelichting

Als een eigennaam een herkenbaar zelfstandig naamwoord als kernwoord bevat, bepaalt dat doorgaans het woordgeslacht en dus het lidwoord. Het verschilt per titel of dat lidwoord tot de naam wordt gerekend (en dan doorgaans met een hoofdletter wordt geschreven) of niet.

(1) de Boekenkrant, De Poezenkrant (‘de krant’)

(2) het Algemeen Dagblad, Het Nieuwsblad (‘het blad’)

In sommige namen van tijdschriften en kranten is echter geen betekenisvol zelfstandig naamwoord als kernwoord te vinden. Die komen doorgaans dan ook zonder lidwoord voor.

(3) Humo is nu ook te koop in Nederland.

(4) In 1998 verscheen het eerste nummer van Tzum.

(5) Quest is een populairwetenschappelijk tijdschrift vol weetjes.

In sommige contexten is het gebruik van een lidwoord toch noodzakelijk, namelijk als er een bijvoeglijke bepaling bij staat. Welk lidwoord er dan gebruikt wordt is niet strikt beregeld, maar de keuze hangt meestal af van hoe de eigennaam gebruikt is.

Bij een algemene verwijzing naar een organisatie die of een merk dat zelf geen lidwoord heeft, wordt doorgaans het lidwoord het gebruikt.

(6) Het vernieuwde Humo wilde met behulp van het moederconcern een groter marktaandeel vergaren.

(7) Het door Coen Peppelenbos geleide Tzum bestaat inmiddels alleen nog als weblog.

(8) Het populairwetenschappelijke Quest heeft een beproefd concept in handen, dat ook buiten Nederland succesvol is.

Bij een verwijzing naar een concreet exemplaar of een specifieke editie wordt het lidwoord de gebruikt.

(9) De vernieuwde Humo die hier op tafel ligt, valt op door de kleurrijke cover.

(10) In de Tzum van deze week kun je een interview met mijn favoriete schrijver lezen.

(11) In de Quest die ik net gelezen heb, stond een leuk weetje over dinosaurussen.

In sommige contexten is het onderscheid tussen het blad in het algemeen en het blad als concreet product niet zo duidelijk. Dan is zowel het als de denkbaar.

(12) De / het Humo van de jaren negentig had grote maatschappelijke impact.

Ook in zinnen zonder bijvoeglijke bepaling kan er variatie optreden. In veel gevallen is zowel een algemene verwijzing naar het blad, als naar een concreet exemplaar denkbaar. Dan kan de eigennaam zonder lidwoord of met de voorkomen.

(13) Er staan altijd goede artikelen in (de) Humo.

(14) In (de) Quest vind je allerlei interessante weetjes.

Bijzonderheid

Het kan voorkomen dat de eigennaam wel een herkenbaar zelfstandig naamwoord als kern heeft, maar dat bovenstaand principe – het voor een algemene verwijzing naar het blad of de organisatie erachter; de voor een verwijzing naar een concreet exemplaar – toch de doorslag geeft bij de keuze voor een lidwoord.

(15a) het panorama (soortnaam: ‘ver­ge­zicht naar ver­schil­len­de kan­ten’)

(15b) Panorama (eigennaam van een tijdschrift)

(15c) het populaire Panorama (verwijzing naar de organisatie of het merk)

(15d) de Panorama van vorige week (een uitgave of exemplaar van het tijdschrift)

Zie ook

Woordgeslacht (algemeen)

De / het oude Renault
Haar / zijn (Pepsi heeft – winst verdubbeld)

Naslagwerken

ANS: Met een bepaald lidwoord en Namen van kranten, weekbladen, tijdschriften enz.