Vraag

Welke van de volgende zinnen zijn correct?

– Zowel op maandag als op dinsdag ben ik vrij.
– Zowel op maandag als dinsdag ben ik vrij.
– Op zowel maandag als op dinsdag ben ik vrij.
– Op zowel maandag als dinsdag ben ik vrij.

Antwoord

De eerste, tweede en vierde zin zijn correct.

Toelichting

Bij nevenschikkingen met zowel … als … hebben de woorden na zowel en als bij voorkeur dezelfde opbouw. Als er sprake is van een voorzetsel, kan dat ofwel in beide leden van de nevenschikking worden gebruikt (zowel op maandag als op dinsdag) ofwel voor de constructie zowel … als … worden gezet (op zowel maandag als dinsdag).

(1a) Zowel op maandag als op dinsdag ben ik vrij.

(1b) Op zowel maandag als dinsdag ben ik vrij.

(2a) Dit komt zowel bij kinderen als bij volwassenen voor.

(2b) Dit komt bij zowel kinderen als volwassenen voor.

Het is ook mogelijk om in zinnen als (1a) en (2a) het tweede deel van de nevenschikking (op dinsdag, bij volwassenen) samen te trekken, omdat het dezelfde vorm, functie en betekenis heeft als het eerste deel (op maandag, bij kinderen).

(1c) Zowel op maandag als dinsdag ben ik vrij.

(2c) Dit komt zowel bij kinderen als volwassenen voor.

In op zowel maandag als dinsdag gaat op vooraf aan de nevenschikking zowel … als … en valt dit voorzetsel buiten de structuur van de nevenschikking. Daarom is het niet juist om nog een keer op in te voegen na als. De formulering op zowel maandag als op dinsdag is dus niet correct.

Zie ook

Samentrekking (algemeen)

Datum zonder voorzetsel
Zowel de politie als de brandweer zijn / is ter plaatse
Zowel de wethouders als de burgemeester is / zijn tegen het voorstel
Zowel … als … als … / zowel … als … en …

Naslagwerken

Grote Van Dale (2015); ANS (1997), p. 1515 of online via de E-ANSonline via de E-ANS