Vraag

Is het langsheen of langs in De reis bracht ons langs(heen) mooie plaatsen?

Antwoord

Het is onduidelijk of we het gebruik van langsheen wel of niet tot de standaardtaal in België kunnen rekenen. Standaardtaal in het hele taalgebied is in elk geval langs.

Toelichting

In de standaardtaal gebruiken we het voorzetsel langs in de betekenissen ‘aan de zijde van en parallel met’, ‘via’, ‘voorbij’.

(1) We hebben een hele tijd langs de Maas gewandeld.

(2) De reis bracht ons langs mooie plaatsen.

(3) Waar men gaat langs Vlaamse wegen, komt men U, Maria, tegen.

Vroeger was in deze betekenis ook langsheen gangbaar. Dat woord is tegenwoordig wat verouderd en komt af en toe nog voor in België, ook in het taalgebruik van standaardtaalsprekers. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die het woord afkeurt. Het is daarom vooralsnog niet duidelijk of langsheen tot de standaardtaal in België gerekend kan worden.

(4) Waar men gaat langsheen Vlaamse wegen, komt men wielertoeristen tegen. (in België, status onduidelijk)

(5) Langsheen het Albertkanaal werd de fietser door een gemaskerde man bedreigd met een vuurwapen. (in België, status onduidelijk)

Standaardtaal in het hele taalgebied zijn, naargelang van het geval, langs, door, via of door bemiddeling van.

(6) Door het raam kroop hij naar buiten.

(7) Via de vakbond probeert zij haar rechten af te dwingen.

De combinatie langs … heen is standaardtaal in het hele taalgebied. Bij langs … heen is wel vaak sprake van figuurlijk of overdrachtelijk gebruik.

(8) Ze bleven langs elkaar heen praten.

(9) Ik heb medelijden met echtparen die langs elkaar heen leven.

Zie ook

Langs / naast (- iemand zitten)
Langs / via / door het raam
Langs daar / daarlangs
Langs de ene kant / aan de ene kant / enerzijds

Bronnen

Taalbeheersing in de Praktijk (1989), nr. 5, 142.

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Kramers (2000); Correct Taalgebruik (2006), p. 138; Woordenboek correct taalgebruik (2004), p. 152; Stijlboek VRT (2003), p. 145; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003); ANS: Betekenisverschillen tussen omzetsels, achterzetsels en voorzetsels of Een overzicht van de omzetsels.