Vraag

Wat is correct: Ik ben mijn muts verloren of Ik heb mijn muts verloren?

Antwoord

De beide mogelijkheden zijn correct. Verliezen kan zowel met hebben als met zijn worden vervoegd.

Toelichting

In veel naslagwerken wordt traditioneel aangeraden om het werkwoord verliezen (in de betekenis ‘kwijtraken’) met hebben te vervoegen als de nadruk op de gebeurtenis van het ‘verliezen’ ligt. Alleen als het gevolg van de gebeurtenis of handeling (‘het kwijt zijn’) wordt benadrukt, is naast de vervoeging met hebben ook de vervoeging met zijn mogelijk.

In de praktijk voelen veel taalgebruikers dat ietwat kunstmatige onderscheid niet goed aan en wordt zowel hebben als zijn gebruikt in de combinatie iets verloren hebben / zijn. Beide mogelijkheden zijn correct. Als het niet om het verlies van een concreet object gaat (zie de voorbeelden (3) tot en met (8)) is de vervoeging met hebben voor sommigen wat gewoner.

(1)  Tijdens het salsadansen ben/heb ik gisteren een oorbel verloren.

(2)  Filip is/heeft al zijn oude dagboeken verloren.

(3)  Bij het ongeluk heeft/is hij zijn ouders verloren.

(4)  Een man in Zweden heeft/is zijn gezichtsvermogen verloren door een ontploffende smartphone.

(5)  Door de sluiting van de fabriek hebben/zijn duizenden arbeiders hun baan verloren.

(6)  Die plaat heeft/is nog maar weinig van zijn betoveringskracht verloren.

(7)  We hebben op financieel vlak moeilijke tijden gekend, maar hebben/zijn nooit de moed verloren.

(8)  Heb/ben je je tong verloren?

Bijzonderheid

In de betekenis ‘een nederlaag lijden’ wordt verliezen alleen met hebben vervoegd in de standaardtaal.

(9) We hebben de quiz helaas verloren.

(10) Ze hebben verloren tegen Manchester United.

Zie ook

Vorming van voltooide tijden met hebben / zijn (algemeen)

Gedebuteerd zijn / hebben
Gevolgd (ik ben / heb hem -)
Gewonnen (ik ben / ik heb -)
Opgehouden te bestaan (het heeft / is -)
Vergeten (ik ben / heb het -)

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2006); Koenen (2006); ANS (1997), p. 79 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Schrijfwijzer (2012), p. 248; Stijlboek VRT (2003), p. 255; Het Witte Woordenboek Nederlands (2007); Prisma Handwoordenboek Nederlands (2009); Van Dale Taalhandboek Nederlands (2011), p. 122