Vraag

Waarom zeggen we Het zijn mijn boeken. Het (derde persoon enkelvoud) vraagt toch eigenlijk om een enkelvoudige persoonsvorm (is)?

Antwoord

Omdat in het zijn mijn boeken het koppelwerkwoord zijn in persoon en getal overeenkomt met mijn boeken (het naamwoordelijk deel van het gezegde), en niet met het onderwerp het.

Toelichting

In het Nederlands is er meestal sprake van congruentie tussen het onderwerp van een zin en de persoonsvorm. Dat betekent dat onderwerp en persoonsvorm met elkaar overeenkomen in persoon en getal (enkelvoud of meervoud). Congrueren onderwerp en persoonsvorm niet, dan spreken we van incongruentie. Zo is De kinderen speelt buiten fout, net zoals Het kind spelen buiten.

Maar er zijn uitzonderingen op deze congruentieregel. Een daarvan wordt gevormd door zinnen die een naamwoordelijk gezegde bevatten, bestaand uit een zelfstandig naamwoord (of zelfstandig-naamwoordgroep) of een voornaamwoord(groep) én die het, dit of dat als onderwerp hebben. In dit geval congrueert de persoonsvorm niet met het onderwerp, maar met het naamwoordelijk deel. In de voorbeeldzin congrueert de meervoudige persoonsvorm zijn dus niet met het enkelvoudige onderwerp het, maar met het meervoudige mijn boeken (naamwoordelijk deel). Andere voorbeelden:

(1) We vonden het gezellig gisteren bij Simone en Caroline. Het zijn leuke meiden.

(2) Dat waren dramatische gebeurtenissen.

Zie ook

De doelgroep is / zijn jongeren
Het betreffen / betreft starterswoningen
Het / zij is de buurvrouw

Naslagwerken

ANS (1997), p. 1151 of online via de E-ANS online via de E-ANS