Vraag

Verbuig je de bijvoeglijke naamwoorden best en geacht voor een onzijdig zelfstandig naamwoord in een aanhef van een brief of e-mail? Schrijf je bijvoorbeeld Geachte jurylid of Geacht jurylid, Beste jurylid of Best jurylid?

Antwoord

Geacht blijft onverbogen voor een het-woord in een aanhef. Voor best is het gebruik verschillend in België en Nederland. In België is er een sterke tendens om best te verbuigen, in Nederland blijft die vorm onverbogen.

Toelichting

Volgens de algemene regel wordt een verbuigbaar bijvoeglijk naamwoord voor een enkelvoudig het-woord alleen verbogen als het bijvoeglijk naamwoord wordt voorafgegaan door het, dit, dat, een bezittelijk voornaamwoord of een vooropgeplaatste genitief. In andere gevallen blijft het bijvoeglijk naamwoord onverbogen, bijvoorbeeld: een vervelend meisje, geen leuk kind, welk leuk nieuws.

Van die algemene regel wordt soms afgeweken bij bijvoeglijke naamwoorden die in een aanspreking gebruikt worden. In een aanhef in een brief of e-mail kan naast de onverbogen vorm van het bijvoeglijk naamwoord ook de verbogen vorm voorkomen bij het-woorden. Bijvoorbeeld: Best jurylid, maar ook Beste jurylid. Er zijn wel verschillen tussen het noorden en het zuiden van het taalgebied, en ook tussen de bijvoeglijke naamwoorden zelf.

Voor geacht is de situatie eenduidig. Dat bijvoeglijk naamwoord blijft voor een het-woord zowel in België als in Nederland onverbogen in een aanspreking. Daarbij wordt dus de algemene regel toegepast. Bijvoorbeeld: Geacht jurylid, Geacht bestuur, Geacht personeel, Geacht afdelingshoofd. Voor sommige Belgische taalgebruikers is de verbogen vorm geachte ook wel mogelijk, maar die is veel minder gebruikelijk.

Voor best is de situatie complexer. Er blijkt een verschil in gebruik te zijn tussen België en Nederland. In België wordt bijna altijd de verbogen vorm gebruikt: Beste panellid, Beste afdelingshoofd, Beste college. Nederlandse taalgebruikers geven de voorkeur aan de onverbogen vorm: Best panellid, Best college, Best afdelingshoofd enzovoort.

Bijzonderheid

Liefst en ook best kunnen worden gebruikt in heel informele aansprekingen, waarbij er een sterke vertrouwensband is met degene tot wie men zich richt. Voor het verbuigen van die bijvoeglijke naamwoorden is de situatie ook niet eenduidig.

In België worden vrijwel uitsluitend de verbogen vormen beste en liefste gebruikt: Beste meisje, Beste omaatje, Liefste tantetje, Liefste kind. In Nederland heeft de onverbogen vorm best de voorkeur (Best meisje, Best opaatje, Best kind enzovoort). Voor liefst en liefste geldt dat beide vormen in principe mogelijk zijn voor veel Nederlanders (Liefste meisje of Liefst meisje, Liefste opaatje of Liefst opaatje). In de praktijk worden combinaties met liefst of best ook vaak voorafgaan door het bezittelijk voornaamwoord mijn, bijvoorbeeld Mijn beste kind, Mijn liefste opaatje.

Lief, dat ook gebruikt wordt in informele aansprekingen, kan voor de meeste taalgebruikers in België en Nederland zowel in de onverbogen als in de verbogen vorm gebruikt worden voor een het-woord in een aanhef. Zowel lief zusje als lieve zusje is dus correct. De onverbogen vorm lief (lief kind, lief tantetje enzovoort) is wel het gebruikelijkst.

Zie ook

Wel of geen -e achter een bijvoeglijk naamwoord (algemeen)

Best(e) (het -)
Beste / Geachte (als aanhef)

Naslagwerken

ANS (1997), p. 405 of online via de E-ANS online via de E-ANS