De / het oude Renault
De / het oude Renault
Vraag
Welk lidwoord kun je gebruiken bij de naam van een bedrijf: is het bijvoorbeeld de oude Renault of het oude Renault?
Antwoord
Het lidwoord het kan gebruikt worden voor een algemene verwijzing naar het bedrijf: het oude Renault (is niet te vergelijken met het Renault van nu).
Bij verwijzing naar een concreet object van het merk, zoals een auto, wordt de gebruikt: de oude Renault (hebben we ingeruild voor een nieuw exemplaar).
Toelichting
Eigennamen van merken, bedrijven en organisaties bevatten – net als persoonsnamen en aardrijkskundige namen – vaak geen lidwoord. Bedrijfsnamen komen in de meeste contexten dan ook zonder lidwoord voor.
(1) Renault is een Franse fabrikant van personenauto’s.
(2) De jaarcijfers van Ray-Ban worden goed ontvangen.
(3) De columnist bekritiseert het nieuwe model van Apple.
(4) Albert Heijn heeft een marktaandeel van bijna veertig procent.
(5) Kruidvat heeft een ruim assortiment aan make-upartikelen.
In sommige contexten is het gebruik van een lidwoord toch noodzakelijk, namelijk als er een bijvoeglijke bepaling bij staat. De keuze van het lidwoord hangt dan af van hoe de eigennaam gebruikt is. We behandelen hieronder bedrijfsnamen die geen betekenisvol kernwoord bevatten (zoals Renault) apart van bedrijfsnamen die wel een betekenisvol kernwoord bevatten (bv. Rabobank), omdat het gebruik van het lidwoord voor beide categorieën wat verschillend is.
Bedrijfsnamen zonder betekenisvol kernwoord
Bij een algemene verwijzing naar het bedrijf of het merk wordt het lidwoord het gebruikt als er een bijvoeglijke bepaling bij staat.
(6) Het oude Renault is inmiddels onherkenbaar veranderd.
(7) Het beursgenoteerde Ray-Ban heeft zijn jaarcijfers gepubliceerd.
(8) De columnist vond het Apple van Tim Cook beter dan het Apple van Steve Jobs.
(9) Het dominante Albert Heijn heeft een marktaandeel van bijna veertig procent.
Het lidwoord de wordt gebruikt bij een verwijzing naar een object dat aan het bedrijf gerelateerd is. Dat kan een model of een specifiek exemplaar zijn, maar bijvoorbeeld ook een winkelfiliaal.
(10) De oude Renault hebben we ingeruild voor een nieuw exemplaar.
(11) Ik draag stiekem weleens de Ray-Ban van mijn vriend.
(12) Met de nieuwste Apple in je hand kun je op veel bekijks rekenen.
(13) De verbouwing van de Albert Heijn hier om de hoek is goed geslaagd.
Als er geen bijvoeglijke bepaling bij staat, worden zulke namen – zoals eerder gezegd – in principe zonder lidwoord gebruikt. Maar bij namen van winkels komt soms toch een lidwoord (de) voor. Er wordt dan niet per se verwezen naar één specifiek winkelfiliaal, maar er kan ook algemener ‘de winkels van dat merk’ bedoeld zijn.
(14a) Wij kopen onze groenten altijd bij Albert Heijn.
(14b) Wij kopen onze groenten altijd bij de Albert Heijn.
(15a) Bijna iedereen heeft thuis wel iets van Ikea.
(15b) Bijna iedereen heeft thuis wel iets van de Ikea.
Bedrijfsnamen met betekenisvol kernwoord
Er zijn ook bedrijfsnamen met een herkenbaar de-woord of het-woord als kern. Sommige van die bedrijfsnamen hebben volgens het bedrijf zelf geen lidwoord, maar krijgen in de praktijk vaak wel een lidwoord (bv. (de) Rabobank, (het) Kruidvat). Er zijn ook bedrijfsnamen waar het lidwoord deel uitmaakt van de officiële naam (bv. de Bijenkorf, De Rode Winkel). In beide gevallen komen zulke bedrijfsnamen vaak voor met het lidwoord dat bij het kernwoord past.
(16) (De) Rabobank groeit snel de afgelopen jaren. (‘de bank’)
(17) (Het) Kruidvat heeft wat mij betreft het beste assortiment douchegels. (‘het vat’)
(18) De Bijenkorf richt zich als warenhuis op het duurdere segment. (‘de korf’)
(19) De Rode Winkel is een familiebedrijf uit Utrecht. (‘de winkel’)
Bij bedrijfsnamen met een betekenisvol kernwoord varieert het gebruik van het lidwoord bij bijvoeglijke bepalingen. Bij een verwijzing naar het bedrijf in algemene zin wordt vaak het lidwoord gebruikt dat bij het kernwoord hoort (zie (20)-(21)). Als het lidwoord deel uitmaakt van de naam wordt dat vaste lidwoord soms behouden als er een bijvoeglijke bepaling bij staat, en soms niet (zie (22a-b)). Er zijn geen duidelijke richtlijnen voor te geven.
(20) Naast zijn werk bij de snelgroeiende Rabobank raakt hij betrokken bij andere grote projecten.
(21) Het oer-Hollandse Kruidvat is nu in handen van een Chinese eigenaar.
(22a) De chique Bijenkorf moest ‘ordinair’ doen om de omzetgroei vast te houden.
(22b) Het chique de Bijenkorf moest ‘ordinair’ doen om de omzetgroei vast te houden.
Bij verwijzing naar een specifiek winkelfiliaal wordt bij namen met een de-woord als kern altijd de gebruikt (zie (23)). Bij namen die een onzijdig kernwoord bevatten, komt zowel de als het voor (zie (24 a-b)).
(23) Welkom bij de nieuwe Rabobank aan de Kerkstraat.
(24a) Ik haal mijn douchegel altijd bij de Kruidvat om de hoek.
(24b) Ik haal mijn douchegel altijd bij het Kruidvat om de hoek.
Zie ook
De / het vernieuwde Humo
Haar / zijn (Pepsi heeft – winst verdubbeld)