Vraag

Wat is correct: Peper en zout is in elke keuken aanwezig of Peper en zout zijn in elke keuken aanwezig?

Antwoord

Het is allebei correct. In Peper en zout is in elke keuken aanwezig wordt de combinatie peper en zout als één geheel gezien. Peper en zout worden vaak samen opgediend.

In Peper en zout zijn in elke keuken aanwezig gaat het om de afzonderlijke producten peper en zout.

Toelichting

Als het onderwerp van een zin uit twee nevengeschikte enkelvoudige leden met en bestaat, wordt het meestal als een meervoud beschouwd en staat ook de persoonsvorm in het meervoud. De nadruk ligt dan op de afzonderlijke delen van het onderwerp.

(1) Yves en Goedele hebben dit huis samen gekocht.

(2a) Rood en geel zijn mooie kleuren.

(3a) Hans en Grietje verdwaalden in het bos.

(4a) Samson en Gert waren erg populair.

Toch is in veel gevallen ook een persoonsvorm in het enkelvoud mogelijk als het onderwerp twee of meer elementen omvat die met elkaar verbonden zijn met en. Door de persoonsvorm in het enkelvoud te zetten, presenteert een schrijver het onderwerp als samenhangend, als een geheel of een vaste eenheid.

(5) Brood en beleg mag / mogen niet ontbreken voor de picknick.

Als het onderwerp duidelijk verwijst naar één zelfstandigheid of geheel, wordt doorgaans een enkelvoudige persoonsvorm gebruikt. In sommige gevallen, zoals bij namen van boeken, films enzovoort, is een meervoudige persoonsvorm zelfs helemaal uitgesloten.

(2b) Rood en geel wordt kampioen. (de ploeg)

(3b) ‘Hans en Grietje’ wordt nog steeds verteld. (het sprookje)

(4b) ‘Samson en Gert’ was erg populair. (het programma)

In zin (2a) gaat het om afzonderlijke kleuren. In (2b) wordt met rood en geel een voetbalploeg bedoeld. In zinnen (3b) en (4b) is het onderwerp een titel van een sprookje en van een programma. Ook dan is het onderwerp één geheel en staat de persoonsvorm in het enkelvoud. Omdat dergelijke titels een eenheid vormen, worden ze vaak tussen aanhalingstekens geplaatst of cursief gedrukt.

Ook als een van de met en nevengeschikte delen een meervoud is, en het onderwerp een vaste eenheid is, wordt een enkelvoudige persoonsvorm gebruikt.

(6) Spek en eieren is lekker. (het gerecht)

Zie ook

Congruentieproblemen met en (algemeen)

Burgemeester en wethouders (B en W) heeft / hebben besloten
De wet- en regelgeving worden / wordt niet toegepast
Hoofdstuk 1 tot en met 3 wordt / worden voorafgegaan door een inleiding

Naslagwerken

ANS (1997), p. 1463 – 1464 of online via de E-ANSonline via de E-ANS; Taalboek Nederlands (2011), p. 268, p. 284