Vraag

Wat is de juiste vorm: unheimlich of unheimisch?

Antwoord

Zowel unheimisch als unheimlich is correct in het Nederlands. Deze woorden betekenen in het Nederlands allebei: ‘beklemmend, onbehaaglijk, griezelig, onheilspellend’. De beide vormen  zijn overgenomen uit het Duits, maar de vorm unheimisch komt in het moderne Duits niet meer voor. Unheimisch heeft in het Nederlands een eigen betekenis en gebruik gekregen.

Toelichting

Unheimlich, dat in het Duits als een van de betekenissen ‘beklemmend, onbehaaglijk, griezelig, onheilspellend’ heeft, is in het Nederlands met die betekenis overgenomen. Hoe en wanneer het woord unheimisch in het Nederlands is terechtgekomen, is niet helemaal duidelijk. Unheimisch betekende in het Duits ‘niet thuis’, maar het woord is in de brontaal in onbruik geraakt. In het Nederlands heeft unheimisch, net als unheimlich, de betekenis ‘beklemmend, onbehaaglijk, griezelig, onheilspellend’ gekregen. Beide woorden zijn correct in het Nederlands.

(1)  De sfeer die in het boek wordt beschreven, is unheimlich. Angst en dreiging hangen in de lucht.

(2)  Wie kent dat niet als student: dat unheimliche gevoel van zondagavondblues?

(3)  In Xenopoulos’ debuutfilm wordt het unheimische gevoel van de hoofdpersoon versterkt door het droge, lege landschap.

(4)  Rond elf uur ’s avonds ligt de buurt er unheimisch stil, donker en verlaten bij.

Zie ook

Flux de bouche
Im / in Frage

Bronnen

Deutsches Wörterbuch von Jacob Grimm und Wilhelm Grimm. Geraadpleegd op 13 juli 2013 via http://dwb.uni-trier.de/de/.

Wahrig, G. (1986). Deutsches Wörterbuch. München: Mosaik.

Naaijkens, T. (2010). Taalnormering en niet-vertaling. Over unheimisch en unheimlich. In Hendrickx, E. e.a., Liever meer of juist minder? Over normen en variatie in taal (p.231-241). Gent: Academia Press.

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005);  Prisma Handwoordenboek Nederlands (2009); Schrijfwijzer (2012), p. 166; Verschueren (1996); WNT