Gelijk / zoals
Vraag
Is het gelijk of zoals, in een zin als Het is gelijk/zoals hij voorspeld had?
Antwoord
Alleen zoals is standaardtaal. Het gebruik van gelijk in zinnen als deze is verouderd en geen standaardtaal.
Toelichting
Als voegwoord van vergelijking (of van modaliteit) is in de standaardtaal zoals gangbaar.
(1) Zoals het vroeger was, wordt het nooit meer.
(2) Pas de teksten maar aan zoals we afgesproken hebben.
(3) Zoals ik eerder al gezegd heb, moet je maar niet te veel op hun medewerking rekenen.
(4) Zoals uit het rapport blijkt, is er sprake van misleiding van de aandeelhouders.
In de spreektaal in België wordt in zulke zinnen in plaats van (zo)als (en evenals) ook wel gelijk gebruikt. Voor het overige is het gebruik van gelijk beperkt tot archaïsche taal. Voorbeelden uit de Statenvertaling zijn:
(5) O God! ik dank U, dat ik niet ben gelijk de andere mensen. (Luc. 18,11)
(6) Gij zult uw naaste liefhebben, gelijk uzelven. (Gal. 5,14)
Zie ook
Als / zoals
Evenals (betekenis)
Gelijk / meteen
Wanneer / als (+ tegenwoordige of toekomende tijd)
Naslagwerken
| gelijk | zoals | |
| Grote Van Dale (2005) | I (ondersch. voegw. van modaliteit), (arch.) zoals: gelijk gekend, gelijk gebruikelijk II (ondersch. voegw. van vergelijking) 1 (arch. of Belg.N., spreekt.) als evenals, zoals: bleek gelijk de dood | I (ondersch. voegw. van vergelijking) 1 het drukt een beperkende vergelijking uit: doe het maar zoals je het geleerd hebt; het is zoals ik u zeg |
| Van Dale Hedendaags Nederlands (2006) | [vw] 1 (archa. of Belg., inf.) zoals | 1 in die mate als (vergelijkend), syn. gelijk, naar, zo |
| Verschueren (1996) | III (…) Schrijft. evenals, zo(als) | juist als, gelijk, evenals |
| Koenen (2006) | IV vw (vero) zoals: hij deed ~ hij sprak | 1 evenals |
| Kramers (2000) | III voegw inz ZN zoals, evenals | voegw evenals |
| ANS (1997), p. 567-570 of online via de E-ANS | Het voegwoord gelijk behoort tot het regionale taalgebruik in België of tot formeel (soms formeel-archaïsch (…) taalgebruik. | Voegwoorden van vergelijking Als, zoals, evenals, gelijk, zo (gewone vergelijking) (…) De uitbreidende betekenis van zoals (of gelijk; zie hierna) nadert soms tot die van het voegwoord van modaliteit naar (…). |
| Correct Taalgebruik (2006), p. 88 | [bij gelijk (voegwoord)] Als voegwoord en in de betekenis van zoals is 'gelijk' ongebruikelijk hoewel het af en toe nog voorkomt. De gewone vorm is zoals. | - |
| Woordenboek correct taalgebruik (2004), p. 94 | [wordt afgekeurd] het is - (als) ik gezegd heb, zoals | - |
| Vlaams-Nederlands woordenboek (2003) | gelijk (als) ik heb gezegd, zoals ik heb gezegd | - |
