Vraag

Is opdat of zodat correct in de volgende zin: Ons bedrijf neemt maatregelen opdat / zodat het in de toekomst beter beschermd is tegen cyberaanvallen?

Antwoord

Zowel opdat als zodat is correct in deze zin. Opdat drukt een doel uit en zodat kan zowel een doel als een gevolg uitdrukken. Opdat is een vrij formeel woord; zodat is voor de meeste taalgebruikers gewoner.

Toelichting

Zodat drukt een gevolg uit, het resultaat van een handeling of gebeurtenis. De betekenis is ‘met als gevolg dat’.

(1) Het regende de hele dag onophoudelijk, zodat de wedstrijd afgelast moest worden.

Opdat drukt een doel uit: het geeft aan wat men met een bepaalde handeling nastreeft. Opdat is een vrij formeel en schrijftalig woord. Gewoner is een beknopte bijzin met om.

(2a) Er wordt een nieuwe motie ingediend, opdat een Kamerbeslissing kan worden geforceerd.

(2b) Er wordt een nieuwe motie ingediend om een Kamerbeslissing te forceren.

In veel zinnen is zowel opdat als zodat mogelijk; doel en gevolg vallen immers vaak samen (het doel is dan een gewenst gevolg). Zodat heeft voor veel mensen de voorkeur omdat het gewoner en minder formeel is.

(3a) We beginnen met enkele leuke activiteiten, zodat de groep elkaar beter leert kennen.

(3b) We beginnen met enkele leuke activiteiten, opdat de groep elkaar beter leert kennen. (formeel)

(4a) Pensioenen moeten hoog genoeg zijn, zodat iedereen prettig kan leven.

(4b) Pensioenen moeten hoog genoeg zijn, opdat iedereen prettig kan leven. (formeel)

Bijzonderheid

In België wordt in een bijzin met opdat vaak zou gebruikt na een hoofdzin in de tegenwoordige tijd. In Nederland is dat minder gebruikelijk.

(5) Zijn leraar geeft hem strafwerk opdat hij zou beseffen wat hij gedaan heeft. (formeel, vooral in België)

Zie ook

Daarom / daardoor
Omdat / doordat

Naslagwerken

Grote Van Dale (2015); Van Dale Hedendaags Nederlands (2008); Woordenboek Correct Taalgebruik (2004), p. 193; Correct Taalgebruik (2006), p. 183; Van Dale Taalhandboek Nederlands (2011), p. 137; Schrijfwijzer (2012), p. 327; Prisma Handwoordenboek Nederlands (2014); ANS (1997), p. 557-558 of online via de E-ANS online via de E-ANS