Vraag

Wat is correct: nylon kousen of nylonkousen?

Antwoord

Beide spellingen zijn correct. In beide gevallen is de betekenis ‘van nylon gemaakte kousen’.

Toelichting

Van uitheemse stofnamen, zoals nylon, blijft de vorm meestal onveranderd als ze als bijvoeglijk naamwoord gebruikt worden. Voorbeelden: denim, aluminium, corduroy, polyester, plastic, suède, latex, linoleum, gummi, rotan, terracotta, bamboe, teflon, velours, fleece.

Als stoffelijk bijvoeglijk naamwoord staan deze woorden los voor een zelfstandig naamwoord: een denim broek, een aluminium pan, suède schoenen, een rotan stoel, een linoleum vloer, nylon kousen, gummi regenlaarzen enzovoort. Het bijvoeglijk naamwoord heeft de betekenis ‘gemaakt van …’. Beide woorden krijgen een klemtoon in de uitspraak.

Als zelfstandig naamwoord kunnen veel van deze woorden als eerste deel van een samenstelling gebruikt worden, die ook de betekenis ‘gemaakt van …’ uitdrukt: denimbroek, rotanstoel, bamboegordijn, aluminiumbuis, nylonkousen, gummilaarzen enzovoort. Het eerste deel heeft dan de hoofdklemtoon. In het algemeen geldt dat frequente en korte combinaties gemakkelijker als samenstelling geschreven kunnen worden. Veelgebruikte samenstellingen zijn doorgaans in een woordenboek terug te vinden.

Combinaties waarin niet de betekenis ‘gemaakt van’ wordt uitgedrukt, schrijven we altijd als een samenstelling, bijvoorbeeld: aluminiumfabriek, plasticproductie.

Zie ook

Samenstelling en afleiding aaneen (Leidraad 6.2)
Woordgroep of samenstelling? (Leidraad 6.8)
Combinaties met een stofnaam (algemeen)

Chocolade letter / chocoladen letter / chocoladeletter
Kunststoffen kozijnen / kunststofkozijnen / kunststof kozijnen
Plastieken / plastic
Rubberen / rubber
Rubber boot / rubberboot
Siliconenbakvorm / silicone bakvorm / siliconen bakvorm
Zijde / zijden jurk                                                            

Naslagwerken

Grote Van Dale (2015); Woordenlijst (2015); ANS: Stofadjectieven op -en; Schrijfwijzer (2012), p. 433