Vraag

Zijn uitdrukkingen als Dat moet nog afgesproken correct?

Antwoord

Ja, in principe wel, maar het gebruik ervan in de standaardtaal is beperkt.

Toelichting

De hulpwerkwoorden dienen, hoeven, horen, kunnen, moeten en mogen kunnen gecombineerd met een deelwoord voorkomen in zinnen zoals:

(1) Dat kan wel weggegooid.

(2) Hierbij dient opgemerkt dat de maatregel alleen van toepassing is op bedrijven met meer dan twintig werknemers.

Het betreft hier zinnen waarin het hulpwerkwoord van de lijdende vorm (te) worden niet uitgedrukt is.

In de praktijk worden dergelijke kernachtige formuleringen in de standaardtaal maar in beperkte mate gebruikt, het meest nog met dienen en moeten. De zinnetjes Dat dient gezegd en Dat moet gezegd kunnen zelfs als min of meer vaste uitdrukkingen beschouwd worden. Voor het overige verdient het aanbeveling slechts spaarzaam gebruik te maken van dit soort constructies, aangezien de meeste taalgebruikers de voorkeur geven aan zinnen met (te) worden, zoals:

(3) De formulieren dienen zo spoedig mogelijk ingeleverd te worden.

(4) Die oude schriften kunnen wat mij betreft weggegooid worden.

(5) Een precieze datum moet nog afgesproken worden.

Zie ook

Dienen te / moeten
Hoeven – moeten (in ontkennende zin)

Naslagwerken

Verschueren (1996); Taalwijzer (1998), p. 219; ANS (1997), p. 961-962 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Taalboek Nederlands (2003), p. 150