Vraag

Schrijf je ideeëloos met of zonder tussen-n?

Antwoord

Correct is ideeëloos, zonder tussen-n.

Toelichting

Ideeëloos is een afleiding, gevormd met het grondwoord idee en het achtervoegsel -loos. We schrijven nooit -en als tussenklank in een afleiding, behalve in sommige gevallen voor de achtervoegsels -achtig, -schap en -dom. De volgende afleidingen krijgen dus net als ideeëloos geen tussen-n: woordeloos, zorgeloos, baardeloos, kosteloos, bisschoppelijk, magistratelijk, huiselijk enzovoort. We behouden overigens de schrijfwijze van het grondwoord als dat zelf al op -en eindigt. Er is dan geen tussenletter. Voorbeelden: gewetenloos (grondwoord is geweten), leugenachtig, hersenloos, wezenlijk, openlijk.

Afleidingen op -achtig, -schap en -dom volgen de regels voor de tussen-n in samenstellingen. We schrijven bij deze afleidingen de tussenklank -en als het linkerdeel een zelfstandig naamwoord is dat een meervoud heeft op -en, maar geen meervoud op -es. Zo schrijven we sterrendom met een tussenklank -en, omdat ster alleen een meervoud heeft op -en. Vedettedom daarentegen krijgt geen tussen-n omdat het grondwoord vedette zowel een meervoud op -en (vedetten) als op -es (vedettes) heeft. Andere voorbeelden zijn: vorstendom, heideachtig, lenteachtig, beambtenschap.

Bijzonderheid

In de Woordenlijst van 1995 was ideeëloos nog mét tussen-n opgenomen: ideeënloos. Die spelling was inconsequent, want alle andere afleidingen op -loos (zoals zorgeloos en woordeloos) werden zonder tussen-n gespeld. In de Woordenlijst van 2005 is de spelling van ideeëloos in overeenstemming gebracht met de regel voor tussenklanken in afleidingen. Sindsdien schrijven we ideeëloos in de officiële spelling zonder tussen-n.

Zie ook

Samenstelling met tussenletters -e- of -en- (Leidraad 8)
Hoofdregel (Leidraad 8.1)
Afleiding zonder tussen-n (Leidraad 9.1)
Tussenklanken in samenstellingen van zelfstandige naamwoorden (algemeen)

Giraffehals / giraffenhals
Groententaart / groentetaart
Ongelofelijk / ongelooflijk
Reuzenkans / reuzekans
Werkeloos / werkloos
Zorgenloos / zorgeloos

Naslagwerken

Woordenlijst (1995); Woordenlijst (2005); Woordenlijst (2015); Spellingwijzer Onze Taal (2015)