Vraag

Is het mogelijk met ze in plaats van met hen of hun naar personen te verwijzen?

Antwoord

Ja. Ze fungeert als de gereduceerde vorm van hen/hun. Met de beklemtoonde vormen hen/hun kan alleen naar personen worden verwezen; met de onbeklemtoonde vorm ze zowel naar personen als naar zaken. Voor de verwijzing naar personen gelden de onbeklemtoonde vormen als informeler.

Toelichting

Naast de ‘volle’ niet-onderwerpsvormen van het persoonlijk voornaamwoord van de derde persoon meervoud hen/hun komt de onbeklemtoonde, gereduceerde vorm ze voor. De beklemtoonde vormen kunnen alleen op personen betrekking hebben, maar de onbeklemtoonde vorm kan zowel voor zaken als voor personen worden gebruikt:

(1a) Ik heb hen (de kinderen) vanmiddag niet gezien.

(1b) Ik heb ze (de kinderen) vanmiddag niet gezien.

(2a) Ik heb hun (de kinderen) een ijsje gegeven.

(2b) Ik heb ze (de kinderen) een ijsje gegeven.

(3a) Aan hen (de kinderen) heb ik niet meer gedacht.

(3b) Ik heb niet meer aan ze (de kinderen) gedacht.

De onbeklemtoonde vorm ze is informeler dan hen/hun. Om naar personen te verwijzen wordt ze in geschreven taal dan ook minder vaak gebruikt als lijdend of meewerkend voorwerp, of na voorzetsels.

Zie ook

Hen / hun (algemeen)
Verwijzingsproblemen met voornaamwoorden van de derde persoon enkelvoud (algemeen)
Volle en gereduceerde vormen van persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden (algemeen)

Haar / hen (vrouwelijk meervoud)
Hen, hun / ze (verwijzing naar zaken)
Hen / hun (dat maakt – niet uit)
Hen / hun (de laatste maanden zijn – de vreselijkste dingen overkomen)
Hen / hun (het interesseert -)
Hen / hun (het ontgaat -)
Hen / hun (het verbaast -)
Hen / hun (ik heb – gemaild)
Hen / hun (ik heb – op de vingers getikt)
Hen / hun (we zijn – verregaand tegemoetgekomen)
Hun / hen (ik laat – een opdracht uitvoeren)
Ze / haar (verwijzing naar personen)
Zij / ze (verwijzing naar zaken)

Naslagwerken

ANS (1997), p. 248 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Taalboek Nederlands (1997), p. 162; Basishandleiding Nederlands (1996), p. 40; Taalwijzer (1998), p. 148