Vraag

Wat is correct: heel de wereld of de hele wereld lag aan zijn voeten?

Antwoord

Zowel heel de wereld als de hele wereld is correct. Heel de wereld is wat expressiever dan de hele wereld.

Toelichting

Heel is een bijvoeglijk naamwoord dat een hoeveelheid aanduidt. Net als andere bijvoeglijke naamwoorden kan het onmiddellijk voor een zelfstandig naamwoord komen. Heel wordt dan volgens de gangbare regels verbogen.

(1a) Ze heeft de hele dag op Arend gewacht.

(2a) Petra’s hele straat heeft het gehoord.

(3a) Door Moniek is zijn hele leven verwoest.

(4a) Die hele keten is in het bezit van Jan-Willem.

(5a) Hij heeft nog een heel leven voor zich.

Als het zelfstandig naamwoord gecombineerd wordt met een bepaald lidwoord, een genitief, een bezittelijk voornaamwoord of een aanwijzend voornaamwoord, kan heel ook voor dat element staan. Heel wordt dan niet verbogen. Dergelijke constructies zijn vaak expressiever, vooral als de woorden benadrukt worden. Door veel mensen worden zulke combinaties als spreektaliger aangevoeld.

(1b) Ze heeft heel de dag op Arend gewacht.

(2b) Héél Petra’s straat heeft het gehoord.

(3b) Door Moniek is héél zijn leven verwoest.

(4b) Heel die keten is in het bezit van Jan-Willem.

In combinaties met het onbepaald lidwoord een is het niet mogelijk om heel voor het lidwoord te zetten.

(5b) Hij heeft nog heel een leven voor zich. (uitgesloten)

Zie ook

Verbogen / onverbogen bijvoeglijk naamwoord zonder betekenisverschil (algemeen)

Gans / heel
Hele / heel (een – mooie film)

Bronnen

Onze Taal 75 (2006), 341.

Naslagwerken

ANS: De kwantiteitsaanduidende woorden