Vraag

Wanneer schrijf je enige en enkele, wanneer enigen en enkelen?

Antwoord

Als enige(n) of enkele(n) naar personen verwijzen en zelfstandig gebruikt worden, schrijven we enigen en enkelen. In alle andere gevallen schrijven we enige en enkele.

Toelichting

Enig(e) en enkel(e) zijn onbepaalde voornaamwoorden. Wanneer enige en enkele naar niet-personen verwijzen, schrijven we nooit een -n. Bijvoorbeeld:

(1) Enige tijd geleden heb ik hem ontmoet.

(2) Met dat enkele woord wist hij veel te zeggen.

(3) Veel vissen stierven door de zware vervuiling, maar toch bleven enkele leven. (= ‘enkele vissen’)

(4) Zie je die vissen daar? Enkele zijn al dood.

Wanneer enige en enkele naar personen verwijzen, krijgen ze in het meervoud alleen een -n als ze zelfstandig gebruikt worden. Bijvoorbeeld:

(5) In een oligarchie hebben slechts enkelen het voor het zeggen.

(6) De hele buurt liep uit om afscheid te nemen. Enkelen wilden met ons mee.

Bij bijvoeglijk gebruik krijgt enige of enkele nooit een -n. Een duidelijk voorbeeld van bijvoeglijk gebruik is:

(7) Enkele mensen wilden met ons mee.

In sommige gevallen is het moeilijker vast te stellen of de woorden enige en enkele nu bijvoeglijk dan wel zelfstandig zijn gebruikt. Als ze niet gevolgd worden door een zelfstandig naamwoord waar ze op slaan, maar wel aangevuld kunnen worden met een zelfstandig naamwoord uit de directe context (dezelfde zin of een zin die voorafgaat), dan is er slechts schijnbaar sprake van zelfstandig gebruik. Dat is bijvoorbeeld het geval in:

(8) Alle mensen uit de buurt kwamen om afscheid te nemen en enkele wilden met ons mee. (= ‘enkele mensen’)

(9) Zie je die mensen daar? Enkele willen met ons mee. Andere willen blijven. (= ‘enkele mensen’, ‘andere mensen’)

In het tweede (en derde) deel van deze voorbeelden is mensen samengetrokken en is enkele (of andere) niet zelfstandig gebruikt. Daarom wordt er ook in deze gevallen geen -n toegevoegd.

Sommige naslagwerken schrijven geen -n bij persoonsverwijzing in dezelfde zin, zoals in voorbeeld (8), maar wel bij persoonsverwijzing over de zinsgrens heen, zoals in voorbeeld (9). Volgens deze regel zou in een voorbeeld als Alle mensen uit de buurt kwamen om afscheid te nemen; enkele(n) wilden met ons mee de schrijfwijze van enkele(n) verschillen, afhankelijk van het feit of er een punt of een puntkomma tussen de twee zinnen staat. Ons advies is om in de beide gevallen enkele te schrijven.

Bijzonderheid

Enige(n) behoort in de meeste gevallen tot de formele taal.

Zie ook

Beide / beiden (verwijzing naar een mens en een dier)
Beide / beiden (verwijzing naar rechtspersonen)
De eersten de besten / de eerste de besten
De meeste / meesten van de aanwezige leden
Degene / degenen
Elk / ieder
Enigste / enige
Enkele / enkelen van hen
Onder andere / onder anderen
Sommige / sommigen van de medewerkers
Van alle Galliërs zijn de Belgen de dapperste / de dappersten

Naslagwerken

ANS (1997), p. 366-368 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Handboek Verzorgd Nederlands (1996), p. 120; Schrijfwijzer (2002), p. 215-217; Taalbaak 24; Prisma Stijlboek (1993), p. 90