Vraag

Wat is correct: (De soldaten zijn klaar voor uitzending naar het conflictgebied.) Enkele van hen vertrekken morgen al of Enkelen van hen vertrekken morgen al?

Antwoord

Correct is: Enkelen van hen vertrekken morgen al. Als er een constructie met van ons/jullie/hen in de zin staat, krijgen woorden als andere, enkele, sommige en de meeste een -n.

Toelichting

De algemene regel is dat woorden als andere, enkele, enige, meeste, sommige, vele, verscheidene en weinige, evenals overtreffende trappen als beste en grootste, in het meervoud een -n krijgen als ze zelfstandig gebruikt worden én naar personen verwijzen.

(1) In een oligarchie hebben slechts enkelen het voor het zeggen.

(2) Slechts weinigen zijn geschikt voor deze baan.

Als enkele (enzovoort) echter aangevuld kan worden met een zelfstandig naamwoord uit de directe context (dezelfde zin of de zin die onmiddellijk voorafgaat), is er slechts schijnbaar sprake van zelfstandig gebruik.

(3) De meeste kinderen speelden buiten, maar enkele bleven in de klas. (= enkele kinderen)

In het eerste deel van de zin is meeste duidelijk bijvoeglijk gebruikt bij kinderen. In het tweede deel van zin (3) is kinderen samengetrokken en is enkele eveneens niet zelfstandig gebruikt. In dit geval wordt er geen -n toegevoegd.

In de constructie enkele(n) van hen is er geen aanvulling met een zelfstandig naamwoord uit de context mogelijk: enkele soldaten van hen is uitgesloten. Enkele(n) wordt hier dus wel zelfstandig gebruikt en bij verwijzing naar meer personen (hier: de soldaten uit de voorafgaande zin) moet er een -n worden toegevoegd: enkelen van hen. Dat geldt ook voor enkele (enige, sommige, verscheidene enzovoort) in combinatie met de voornaamwoorden ons en jullie.

(4) Slechts enkelen van ons durfden het koude water in te springen.

(5) Ik volg verscheidenen van jullie op Twitter.

Ook als in de constructie na van een enkelvoudig zelfstandig naamwoord (bijvoorbeeld de groep, de klas) volgt, krijgen woorden als enkele een -n.

(6) Enkelen van de groep gingen al vroeg slapen.

(7) Velen van de klas weten niet waar Pakistan ligt.

Als er geen constructie met van ons/jullie/hen of een enkelvoudig zelfstandig naamwoord in de zin staat, is het weglaten van de -n in enkele(n), sommige(en) enzovoort wel mogelijk.

(8) Enkelen van de soldaten vertrekken morgen al.

(9) Enkele van de soldaten vertrekken morgen al.

Hoewel er in zin (8) en (9) een zelfstandig naamwoord voorkomt waarop enkele(n) betrekking heeft (soldaten), kan dat niet worden aangevuld: enkele soldaten van de soldaten is uitgesloten. Er is dan sprake van zelfstandig gebruik van enkele(n); dat pleit voor (8). Maar enkele(n) van de soldaten kan ook beschouwd worden als een alternatieve formulering van enkele soldaten, en daarin is enkele duidelijk niet-zelfstandig gebruikt. Zowel (8) als (9) kan dus als juist worden beschouwd.

Zie ook

Beide / beiden (verwijzing naar een mens en een dier)
Beide / beiden (verwijzing naar rechtspersonen)
De eersten de besten / de eerste de besten
De meeste / meesten van de aanwezige leden
Degene / degenen
Diverse / diversen
Enige(n), enkele(n)
Onder andere / onder anderen
Sommige / sommigen van de medewerkers
Van alle Galliërs zijn de Belgen de dapperste / de dappersten

Naslagwerken

ANS (1997), p. 366-367 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Handboek Verzorgd Nederlands (1996), p. 120-121; Schrijfwijzer (2005), p. 215-217, Vraagbaak Nederlands (2005), p. 81