Vraag

Wat is de correcte spelling: drie kwart of driekwart?

Antwoord

Driekwart kan altijd aaneengeschreven worden. Drie kwart is daarnaast mogelijk als de breuk zelfstandig gebruikt wordt, zoals in Driekwart / drie kwart van de leerlingen beweegt te weinig.

Toelichting

De teller en de noemer van een breuk worden in de regel los geschreven, zowel bij zelfstandig gebruik (vier vijfde van de medewerkers, zes tiende van de aanwezigen) als bij bijvoeglijk gebruik (zeven tiende millimeter, zeven achtste seconde). Teller en noemer krijgen allebei een hoofdklemtoon: dríé víérde, zés tíénde, zéven áchtste.

Driekwart/drie kwart is een apart geval. Bij zelfstandig gebruik kan het zowel los als aaneengeschreven worden: drie kwart van de bevolking, driekwart van de verpleegkundigen. Nog enkele voorbeelden van zelfstandig gebruik: Driekwart/drie kwart heeft betaald; Driekwart/drie kwart van de afwezigen gaf geen reden op.

Als er een zelfstandig naamwoord op volgt, is driekwart een bijvoeglijk naamwoord en schrijven we de delen altijd aan elkaar: driekwart eeuw, driekwart procent. Dríékwart krijgt dan maar één hoofdklemtoon. De betekenis van deze combinaties is: ‘drie vierde van een eeuw’, ‘drie vierde van een procent’.

Bijzonderheid

Als een breuk deel uitmaakt van een samenstelling, worden de teller en de noemer altijd aan elkaar geschreven: tweederdemeerderheid, viervijfderegeling, driekwartmouw enzovoort. Het gaat hier om een andere betekenisrelatie dan bij losse combinaties van driekwart en een zelfstandig naamwoord. Een tweederdemeerderheid betekent bijvoorbeeld niet ’twee derde van een meerderheid’, maar ‘een meerderheid die bestaat uit twee derde van het totaal’, een driekwartmouw is niet ‘drie kwart van een mouw’ maar ‘een mouw die driekwart van de lengte van een gewone mouw heeft’.

Zie ook

Aaneenschrijven van telwoorden (Leidraad 6.9)
Aaneenschrijven van telwoorden (algemeen)

Een van de een kwart miljoen / een van de kwart miljoen
Half zes / halfzes
Honderdste(n)
Twee derde van de studenten bleken / bleek
Twee-en-een-half / tweeëneenhalf / twee en een half / tweeënhalf

Naslagwerken

Woordenlijst (2015); Spellingwijzer Onze Taal (2015); Grote Van Dale (2015)