Vraag

Is gebuisd zijn correct in de volgende zin: De helft van de klas is gebuisd voor de toets?

Antwoord

Het is onduidelijk of gebuisd zijn tot de standaardtaal in België gerekend kan worden. Standaardtaal in het hele taalgebied is bijvoorbeeld zakken of niet slagen.

Toelichting

Buizen kan een onovergankelijk werkwoord (‘zakken, niet slagen, een onvoldoende krijgen’) of een overgankelijk werkwoord (‘iemand laten zakken, niet laten slagen, een onvoldoende geven’) zijn. Het wordt vaak in de passieve vorm gebruikt: gebuisd zijn.

Buizen en gebuisd zijn worden in België geregeld gebruikt, vooral in gesproken en in informele geschreven taal. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die het gebruik van buizen afkeurt. Het is daarom vooralsnog niet duidelijk of buizen tot de standaardtaal in België gerekend kan worden.

(1a) Ook bij de tweede poging buisde Freek voor zijn rijexamen. (in België, status onduidelijk)

(2a) Er zijn meer studenten dan vorig jaar gebuisd voor het vak statistiek. (in België, status onduidelijk)

(3a) De docent buisde me omdat ik twee van de drie vragen onvoldoende kon beantwoorden. (in België, status onduidelijk)

(4a) Ze heeft keihard aan haar scriptie gewerkt, en toch heeft die leraar haar gebuisd. (in België, status onduidelijk)

Buizen komt in België niet alleen voor in onderwijscontexten, maar ook algemener.

(5a) Paars-wit is niet de enige gebuisde eersteklasser van het afgelopen seizoen. (in België, status onduidelijk)

(6a) De kiezers hebben het beleid van die politicus gebuisd over de hele lijn. (in België, status onduidelijk)

In de standaardtaal in het hele taalgebied wordt onder andere niet slagen, niet geslaagd zijn, zakken, een onvoldoende halen en niet laten slagen, laten zakken, een onvoldoende geven gebruikt. Zakken en laten zakken zijn minder gebruikelijk in België.

(1b) Ook bij de tweede poging slaagde Freek niet voor zijn rijexamen.

(2b) Er zijn meer studenten dan vorig jaar gezakt voor het vak statistiek.

(3b) De docent liet me zakken omdat ik twee van de drie vragen onvoldoende kon beantwoorden.

(4b) Ze heeft keihard aan haar scriptie gewerkt, en toch heeft die leraar haar een onvoldoende gegeven.

(5b) Paars-wit is niet de enige niet-geslaagde eersteklasser van het afgelopen seizoen.

(6b) De kiezers hebben het beleid van die politicus een onvoldoende gegeven over de hele lijn.

Zie ook

Delibereren / laten overgaan
Ingangsexamen / toegangsexamen / toelatingsexamen
Slagen in / voor

Naslagwerken

Grote Van Dale (2015); Van Dale Hedendaags Nederlands (2008); Woordenboek Correct Taalgebruik (2004), p. 48; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003); Prisma Handwoordenboek Nederlands (2014); Typisch Vlaams (2015)