Vraag

Wat is het verschil in gebruik tussen blijkbaar en schijnbaar?

Antwoord

Blijkbaar wordt gebruikt om aan te geven dat een bepaalde stand van zaken volgens de taalgebruiker in overeenstemming is met de werkelijkheid; schijnbaar geeft aan dat iets alleen in schijn het geval is.

Toelichting

De woorden schijnbaar en blijkbaar hebben een modale betekenis: ze geven de subjectieve beoordeling van de taalgebruiker aan over de inhoud van (een deel van) een zin. Schijnbaar en blijkbaar geven aan in hoeverre de zinsinhoud als waarschijnlijk wordt beoordeeld.

Als blijkbaar gebruikt wordt als bijvoeglijk naamwoord, betekent het ‘duidelijk’, ‘ongetwijfeld’: een blijkbare vergissing. Het kan ook gebruikt worden als bijwoord en betekent dan ‘naar men mag of moet aannemen’:

(1) Hij heeft daartoe blijkbaar geen gelegenheid meer.

Het woord schijnbaar betekent als bijvoeglijk naamwoord: ‘slechts in schijn het genoemde karakter dragend’, ‘naar de schijn’, ‘niet in werkelijkheid’: schijnbare toevalligheden; de schijnbare grootte van iets.

Volgens Van Dale heeft schijnbaar in bijwoordelijk gebruik een andere betekenis: ‘klaarblijkelijk’. Het gebruik van schijnbaar in deze betekenis is vergelijkbaar met dat van blijkbaar. Vergelijk:

(2) Hij heeft de zaak schijnbaar zo voorgesteld, dat…

(3) Hij heeft de zaak blijkbaar zo voorgesteld, dat…

Zie ook

Leefbaar / levensvatbaar

Naslagwerken

Grote Van Dale (2015); Verschueren (1996)