Vraag

Zijn behoudens en behalve synoniemen?

Antwoord

Nee. Behoudens betekent onder meer ‘uitgezonderd’, ‘onder voorbehoud van’ en is niet correct in de betekenis van ‘behalve, tenzij’.

Toelichting

Het voorzetsel behoudens is beperkt tot formeel taalgebruik en betekent: ‘uitgezonderd, onder voorbehoud van, met behoud van, afgezien van’. Voorbeelden:

(1) Het dossier is volledig behoudens (= ‘uitgezonderd’) een paar kleinigheden.

(2) De gemeenteraad neemt deze beslissing behoudens (= ‘onder voorbehoud van’) goedkeuring door Gedeputeerde Staten.

(3) Behoudens financiële rampen worden aan het wetenschappelijk onderwijs geen verdere bezuinigingen meer opgelegd.

(4) Het huis zou moeten worden gesloopt behoudens de voorgevel.

(5) De vergaderingen van de gemeenteraad zijn openbaar, behoudens bij de wet te regelen uitzonderingen.

Behoudens is niet correct als bedoeld is: ‘behalve, tenzij’. In het volgende voorbeeld kan behoudens dus niet worden gebruikt in plaats van tenzij en behalve:

(6) Tenzij (behalve) wegens lichamelijke ongeschiktheid wordt geen vrijstelling verleend.

Het voorzetsel behoudens en het voegwoord behalve worden beide gebruikt in de betekenis ‘afgezien van’ om iets af te dingen op de hoofdmededeling. Ook in dit geval zijn de woorden echter niet altijd inwisselbaar. Vergelijk:

(7) Het voorstel werd in zijn geheel aangenomen, behoudens/behalve enkele onderdelen van ondergeschikt belang. (‘afgezien van enkele onderdelen van ondergeschikt belang, die niet werden aangenomen’)

(8) Het voorstel werd in zijn geheel aangenomen, behoudens enkele wijzigingen van ondergeschikt belang. (‘afgezien van het feit dat in het voorstel enkele wijzigingen van ondergeschikt belang werden aangebracht’; behalve is hier niet mogelijk)

Zie ook

Behalve ons / behalve wij
Kortelings / binnenkort
Mits (als voorzetsel)
Mits / tenzij
Nadien / daarna
Reeds / al
Vooraleer / alvorens / voordat / voor

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Handwoordenboek (1996); Verschueren (1996); Wolters-Koenen (1996); Kramers (1996); Correct Taalgebruik (1997), p. 30; Woordenboek correct taalgebruik (1994); ABN-gids (1996); Taalwijzer (1998), p. 58