Vraag

Wat is het juiste bezittelijk voornaamwoord in deze zin: Zowel de overheid als de kunstenaar ziet zijn / haar budget krimpen?

Antwoord

De zin kan het best anders geformuleerd worden, omdat er in de genoemde constructie geen juiste formulering mogelijk is. Mogelijk zijn bijvoorbeeld: Zowel overheden als kunstenaars zien hun budget krimpen of Zowel de overheid als de kunstenaar ziet het budget krimpen.

Toelichting

Het bezittelijk voornaamwoord past zich in geslacht en getal aan zijn antecedent aan. Naar mannelijke en onzijdige woorden wordt verwezen met zijn, naar vrouwelijke met haar en naar meervoudige met hun.

(1) De dienst heeft vorig jaar zijn openingstijden verruimd.

(2) Het is duidelijk dat het comité zijn werk goed heeft gedaan.

(3) De overheid moet zich wel aan haar eigen regels houden.

(4) Veel mensen vieren hun vakantie op de camping in Frankrijk.

In de zin Zowel de overheid als de kunstenaar ziet … budget krimpen moet het bezittelijk voornaamwoord zowel naar het vrouwelijke woord overheid als naar het mannelijke woord kunstenaar verwijzen, en het moet net als de persoonsvorm enkelvoudig zijn; dat is niet mogelijk. De zin moet daarom anders geformuleerd worden. Dat kan door in plaats van het bezittelijk voornaamwoord te kiezen voor het lidwoord het, maar ook door de zin in het meervoud te zetten. Ten slotte is het mogelijk om de woordvolgorde van de zin te veranderen.

(5a) Zowel de overheid als de kunstenaar ziet het budget krimpen.

(5b) Zowel overheden als kunstenaars zien hun budget krimpen.

(5c) Zowel de overheid ziet haar budget krimpen als de kunstenaar.

(5d) Zowel de kunstenaar ziet zijn budget krimpen als de overheid.

Een andere mogelijke oplossing is het gebruik van synoniemen, zodat er twee woorden staan die hetzelfde woordgeslacht hebben. In deze zin zou de kunstenaar bijvoorbeeld vervangen kunnen worden door de kunstwereld. Omdat overheid vrouwelijk is en wereld zowel mannelijk als vrouwelijk kan zijn, is Zowel de overheid als de kunstwereld ziet haar budget krimpen juist.

Zie ook

Haar / zijn (het bestuur heeft – goedkeuring uitgesproken)
Hij / zij / die (een leerling)
Zijn / haar (de stad en – inwoners)
Zijn / hun (de tweeling is gek op – nichtje)
Zowel de politie als de brandweer zijn / is ter plaatse
Zowel de wethouders als de burgemeester is / zijn tegen het voorstel

Naslagwerken

ANS (1997), p. 283 of online via de E-ANS online via de E-ANS