Vraag

Is toe-eigent correct gespeld in de persoon die zich het leeuwendeel toe-eigent of moet het zijn toeëigent?

Antwoord

Toe-eigent krijgt een koppelteken, zoals de infinitief toe-eigenen.

Toelichting

Samenstellingen schrijven we in het Nederlands zo veel mogelijk aan elkaar. Dat geldt ook voor werkwoordelijke samenstellingen als toedoen, toedekken, toedichten.

In een samenstelling vermijden we klinkerbotsing door een koppelteken te gebruiken. Klinkerbotsing is de verwarring die ontstaat wanneer we twee letters die meestal één klinker of tweeklank voorstellen (bijvoorbeeld aa of ui), in een woord toch afzonderlijk moeten lezen (dus als a-a of u-i) omdat ze tot verschillende lettergrepen behoren. Voorbeelden: toe-eigenen, auto-inbraak, radio-omroep, macho-uiterlijk, milieu-uitgave, ski-internaat, kiwi-ijs.

Het voltooid deelwoord toegeëigend krijgt een trema, omdat het hier gaat om een klinkerbotsing binnen het woord geëigend. De klinkerbotsing doet zich dus voor op een andere plaats: niet tussen toe en geëigend, maar tussen ge- en -eigend. We schrijven hier een trema en geen streepje, omdat geëigend geen samenstelling is, maar een afleiding. Ge- en -eigend zijn immers geen woorden die zelfstandig kunnen voorkomen.

De vormen van het werkwoord zich toe-eigenen zijn dus:

– ik eigen/eigende me toe, jij eigent je toe, wij eigenen/eigenden ons toe;

– dat ik me toe-eigen/toe-eigende, dat je je toe-eigent/toe-eigende, dat wij ons toe-eigenen/toe-eigenden, zich toe-eigenend;

– ik heb me toegeëigend.

Soortgelijke werkwoorden zijn na-apen en mee-eten.

Zie ook

Samenstelling en afleiding aaneen (Leidraad 6.2)                                                                   
Hoe klinkerbotsing te vermijden? (Leidraad 7.2)

Gecontraïndiceerd / gecontra-indiceerd
Ge-e-maild / geë-maild

Naslagwerken

Woordenlijst (2015)