Vraag

Is het woord sensibiliseren correct in de betekenis ‘bewustmaken’, zoals in de volgende zin: Werkgevers moeten hun medewerkers sensibiliseren over het risico op een burn-out?

Antwoord

Sensibiliseren in de betekenis ‘bewustmaken’ is alleen standaardtaal in België. In de standaardtaal in het hele taalgebied wordt in deze zin bijvoorbeeld bewustmaken of aandacht vragen voor gebruikt.

Toelichting

Sensibiliseren wordt in de standaardtaal in België veelvuldig gebruikt in de betekenis ‘(iemand) bewust maken van of gevoelig maken voor een bepaald probleem’. In Nederland wordt sensibiliseren weinig gebruikt in die betekenis. Standaardtaal in het hele taalgebied is onder andere bewustmaken, gevoelig maken, warm maken, ontvankelijk maken, belangstelling wekken of aandacht vragen.

(1a) Met de betoging tegen het onverdoofd slachten van dieren wil men de mensen sensibiliseren voor het welzijn van dieren. [standaardtaal in België]

(1b) Met de betoging tegen het onverdoofd slachten van dieren wil men aandacht vragen voor het welzijn van dieren.

(2a) In overheidscommunicatie zijn de doelstellingen niet commercieel: meestal gaat het om informeren en sensibiliseren. [standaardtaal in België]

(2b) In overheidscommunicatie zijn de doelstellingen niet commercieel: meestal gaat het om informeren en bewustmaken.

Ook het overeenkomstige zelfstandig naamwoord sensibilisering, en samenstellingen met sensibilisering, zoals sensibiliseringscampagne, zijn standaardtaal in België. In de standaardtaal in het hele taalgebied wordt meestal bewustmaking of een samenstelling met bewustmaking gebruikt.

(3a) Dertig procent van de Belgen gaat nooit naar de tandarts. Er moet dus worden ingezet op preventie en sensibilisering. [standaardtaal in België]

(3b) Dertig procent van de Belgen gaat nooit naar de tandarts. Er moet dus worden ingezet op preventie en bewustmaking.

(4a) De overheid organiseert regelmatig sensibiliseringscampagnes om u te wijzen op de gevaren van alcohol achter het stuur. [standaardtaal in België]

(4b) De overheid organiseert regelmatig bewustmakingscampagnes om u te wijzen op de gevaren van alcohol achter het stuur.

Sensibiliseren (en sensibilisatie/sensibilisering) is wel gebruikelijk in het hele taalgebied, dus ook in Nederland, in de betekenis ‘gevoelig(er) maken voor een bepaalde stof, bijvoorbeeld voor geneesmiddelen’. Ook als fotografische term is sensibiliseren standaardtaal in het hele taalgebied, in de betekenis ‘gevoelig maken voor licht’.

(5) Soms is er maar één dosis nodig om je afweersysteem te sensibiliseren, soms een volledige tiendaagse kuur.

(6) Allergische sensibilisering is het herkennen van een specifiek allergeen en de steeds heftigere reactie erop.

(7) Doodgewoon papier wordt lichtgevoelig als je het bedekt met keukenzout en het vervolgens sensibiliseert met zilvernitraat.

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2008); Woordenboek Correct Taalgebruik (2004), p. 245; Correct Taalgebruik (2006), p. 227; Stijlboek VRT (2003), p. 212; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003); Het Witte Woordenboek Nederlands (2007); Prisma Handwoordenboek Nederlands (2014)