Vraag

Is het lang leve de jarigen of lang leven de jarigen?

Antwoord

Zowel lang leve de jarigen als lang leven de jarigen is correct. Lang leve de jarigen is het gebruikelijkst.

Toelichting

Bij lang leve(n) … gaat het om de aanvoegende wijs van het werkwoord leven. De aanvoegende wijs komt vooral voor in de derde persoon enkelvoud van de tegenwoordige tijd, en is dan wat de vorm betreft gelijk aan de infinitief min -n. Zo is de aanvoegende wijs van mogen, leven, nemen, helpen en zijn respectievelijk moge, leve, neme, helpe en zij. De aanvoegende wijs van gaan is ga, met één a.

(1) Moge hij rusten in vrede.

(2) Leve de koningin!

(3) Lang leve de jarige.

(4) Men neme 100 gram meel.

(5) Zo waarlijk helpe mij God almachtig.

(6) Het zij zo.

(7) Het ga je goed.

Veel van deze voorbeelden hebben het karakter van een vaste formule of uitdrukking; in spontaan hedendaags taalgebruik komt de aanvoegende wijs vrijwel niet meer voor.

Naast een aanvoegende wijs enkelvoud bestaat er ook een aanvoegende wijs meervoud. Die is altijd gelijk aan de infinitief. De aanvoegende wijs meervoud wordt nauwelijks meer gebruikt; alleen bij de werkwoorden mogen en leven is hij nog enigszins gangbaar.

(8) Mogen zijn ouders rusten in vrede.

(9) Driewerf hoera voor de jarigen. Ze leven hoog!

(10a) Lang leven de jarigen!

De uitdrukking lang leve is zo’n vaste wensformule geworden dat leve bij een zelfstandignaamwoordgroep in het meervoud vaak zonder -n gebruikt wordt (zie 10b). Lang leve de jarigen is in de praktijk zelfs gebruikelijker dan lang leven de jarigen.

(10b) Lang leve de jarigen!

Zie ook

Het ga / gaat je goed
Kost wat kost / (het) koste wat (het) kost
Moge / mogen al jullie wensen uitkomen

Naslagwerken

ANS (1997), p. 65-66 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Schrijfwijzer (2012), p. 442