Vraag

Wat is de correcte spelling: een standaard afmeting of een standaardafmeting?

Antwoord

De beide spellingen zijn in principe correct, maar de gebruikelijkste schrijfwijze is standaardafmeting. In combinatie met een langer, samengesteld woord wordt standaard doorgaans wel los geschreven, bijvoorbeeld: de standaard binnendeurafmeting.

Toelichting

Standaard is van oorsprong een zelfstandig naamwoord, met als een van de betekenissen ‘vaststaande norm, model’. Het wordt vaak met een ander zelfstandig naamwoord gecombineerd tot een samenstelling. De betekenis van standaard kan in deze samenstellingen omschreven worden als ‘volgens de norm’ of ‘gewoon, normaal’. Veelgebruikte en relatief korte combinaties, zoals standaardoplossing, standaardprocedure en standaardmodel worden doorgaans aaneengeschreven; deze zijn vaak als samenstellingen opgenomen in een woordenboek of in de Woordenlijst. De hoofdklemtoon ligt in deze woorden op standaard.

Standaard kan ook als bijvoeglijk naamwoord gebruikt worden, bijvoorbeeld in Op de meeste websites is het gebruik van cookies tegenwoordig standaard.

Als bijvoeglijk naamwoord kan standaard ook los vóór een zelfstandig naamwoord staan. Vooral in combinatie met langere, samengestelde woorden wordt standaard vaak los geschreven: standaard doorlooptijd, standaard aanvraagformulier, standaard veiligheidsprocedure enzovoort. Beide woorden krijgen dan een klemtoon in de uitspraak. Aaneenschrijven is echter ook correct (bijvoorbeeld standaarddoorlooptijd).

Ook in combinatie met aantal en hoeveelheid is er een tendens om standaard los te schrijven, als er na aantal nog een ander zelfstandig naamwoord volgt: het standaard aantal werkuren, de standaard hoeveelheid sigaretten. Aaneenschrijven is echter ook correct (bijvoorbeeld het standaardaantal werkuren).

Als standaard voor een ander bijvoeglijk naamwoord staat, is alleen los schrijven juist, bijvoorbeeld: de standaard medische procedure.

Vergelijkbaar zijn combinaties met doorsnee, dat ook zowel zelfstandig naamwoord als bijvoeglijk naamwoord kan zijn. Naast doorsnee-Belg, doorsneegezin, doorsneetuin, doorsneeauto zijn een doorsnee Belg, een doorsnee auto, een doorsnee stadstuin, een doorsnee Vlaams gezin correct.

Zie ook

Samenstelling en afleiding aaneen (Leidraad 6.2)
Woordgroep of samenstelling? (Leidraad 6.8)

Bruto(-)inkomsten / netto(-)inkomsten
Maximum capaciteit / maximumcapaciteit

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2008); Koenen (2006); Woordenlijst (2015); Prisma Handwoordenboek Nederlands (2014)