Vraag

Schrijven we zuidpool en noordpool met een hoofdletter of met een kleine letter?

Antwoord

In de betekenissen ‘noordelijkste/zuidelijkste punt (op aarde)’ en ‘magnetische pool’ zijn noordpool en zuidpool met een kleine letter.

Als aanduidingen voor het concrete gebied rondom elk van die polen zijn Noordpool en Zuidpool met een hoofdletter.

Toelichting

Het noordelijke respectievelijk het zuidelijke eindpunt van de aardas (of een andere planeet) worden de (geografische) noordpool en de (geografische) zuidpool genoemd. Deze aanduidingen zijn als soortnamen te beschouwen, dus worden ze met een kleine letter geschreven. Ook samenstellingen met noordpool en zuidpool zijn met kleine letter. Bijvoorbeeld: zuidpoolcirkel (breed­te­cir­kel 23 1/2° ten noor­den van de zuid­pool) en noordpoolcirkel (breed­te­cir­kel 23 1/2° ten zui­den van de noord­pool).

Daarnaast bestaan Noordpool en Zuidpool als aanduidingen voor het hele gebied rond de noordpool en de zuidpool. In die betekenis fungeren ze als aardrijkskundige namen, en krijgen ze een hoofdletter, net als andere eigennamen, zoals Arctica, Antarctica en Antarctis. Samenstellingen met Noordpool en Zuidpool behouden de hoofdletter, bijvoorbeeld: Noordpooltocht, Noordpoolijs, Zuidpoolreiziger, Zuidpoolexpeditie.

In sommige samenstellingen is zowel de schrijfwijze met hoofdletter als die met kleine letter verdedigbaar, bijvoorbeeld Noordpoolgebied / noordpoolgebied, Zuidpoolgebied / zuidpoolgebied. Bij noordpoolgebied en zuidpoolgebied gaat het om een algemenere aanduiding (gebied rond een geografische noordpool of zuidpool); Zuidpoolgebied en Noordpoolgebied verwijzen naar een specifiek, afgebakend gebied (het zijn dan synoniemen van Zuidpool en Noordpool).

De woorden zuidpool en noordpool worden niet alleen gebruikt om naar de geografische polen te verwijzen, maar ook naar de magnetische polen. De magnetische noordpool ligt vlak bij de geografische noordpool en is het punt waarnaar een kompasnaald wijst. De magnetische zuidpool ligt daartegenover, aan de andere kant van de aardbol, in de buurt van de geografische zuidpool.

Zie ook

Benamingen van plaatsen, windstreken, talen, volkeren (Leidraad 16.3)

Latijns Amerika / Latijns-Amerika, Centraal Azië / Centraal-Azië
Nederlands Limburg, Belgisch Limburg / Nederlands-Limburg, Belgisch-Limburg
Noorden (in het – van het taalgebied) (hoofdletter?)
Noordoost-Vlaanderen / Noord-Oost-Vlaanderen
Randstad (hoofdletter?)
Vlaams Brabant / Vlaams-Brabant
Vlaamse Rand, Brusselse Rand, de Rand (hoofdletters?)
Westen (het rijke -) (hoofdletter?)
zuidwest-Den Haag / Zuidwest-Den Haag

Bronnen

Wikipedia. Noordpool. Geraadpleegd op 13 maart 2023 via https://nl.wikipedia.org/wiki/Noordpool.

Wikipedia. Zuidpool. Geraadpleegd op 13 maart 2023 via https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidpool.

Onderwater, L. (2019). Bijzonder: magnetische en ware noorden vallen samen. Geraadpleegd via https://www.kijkmagazine.nl/nieuws/geografische-magnetische-noorden-kompas-greenwich/.

Naslagwerken

Woordenlijst (2015); Grote Van Dale (2022); Van Dale Hedendaags Nederlands (2008)