Vraag

Moet je veel gebruikt als bijvoeglijk naamwoord als twee woorden schrijven of als één woord (veelgebruikt)?

Antwoord

Als bijvoeglijk naamwoord schrijven we veelgebruikt aan elkaar.

Toelichting

In het Nederlands schrijven we een samenstelling aan elkaar en een woordgroep los. Soms is echter moeilijk uit te maken of een verbinding een samenstelling of een woordgroep vormt. Combinaties van een deelwoord met veel of weinig worden als bijvoeglijk naamwoord aan elkaar geschreven. Veelal is er dan sprake van een specifiekere betekenis dan bij de combinatie met een gewoon deelwoord het geval is. Dat wijst erop dat we met een samenstelling te maken hebben. Enkele voorbeelden: veelbelovend (in bijvoorbeeld: een veelbelovend literair debuut), veelbetekenend (in bijvoorbeeld: ze keek hem veelbetekenend aan), veelbewogen (in bijvoorbeeld: zij heeft een veelbewogen leven achter de rug), veelzeggend (in bijvoorbeeld: dat was een veelzeggende blik), weinigzeggend (in bijvoorbeeld: dat is een weinigzeggend stukje).

Bij sommige meervoudige combinaties is er een duidelijk betekenisverschil tussen de aaneengeschreven vorm en de combinatie in twee woorden. Vergelijk bijvoorbeeld veel gebruikte kleren en veelgebruikte kleren. In veel gebruikte kleren hoort veel bij kleren (er is dus sprake van veel kleren) en in veelgebruikte kleren hoort veel- bij gebruikt (de kleren worden dus veel gebruikt). In dit voorbeeld is dat duidelijk, maar bij een enkelvoudig, niet-stoffelijk zelfstandig naamwoord vervalt dat verschil (bijvoorbeeld in een veel()gehoorde klacht).

Combinaties met de vergrotende trappen (meer en minder) en de overtreffende trappen (meest en minst) worden alleen aaneengeschreven als ze erg frequent gebruikt worden. Voorbeelden: minderbedeeld, meeromvattend, meestbegunstigd. In de meeste gevallen worden ze los geschreven: meest gegroeide, minder begrensde, minst geleerde, meer gebruikt. Sluitende regels zijn hiervoor niet te geven. Daarom zullen naslagwerken vaak uitkomst moeten bieden.

Zie ook

Woordgroep of samenstelling? (Leidraad 6.8)

Direct betrokkene / directbetrokkene
Directleidinggevende / direct leidinggevende
Levendgeboren / levend geboren
Pas gehuwd stel / pasgehuwd stel
Rekeninghoudend / rekening houdend
Thuis wonende ouderen / thuiswonende ouderen
Veelbelovend (trappen van vergelijking)
Veelgehoord (trappen van vergelijking)

Naslagwerken

ANS (1997), p. 290-291; Schrijfwijzer (2005), p. 291; Woordenlijst (2015)