Vraag

Is het tot en met of tot-en-met in een zin als Hij is vervelend tot(-)en(-)met?

Antwoord

Correct is: Hij is vervelend tot-en-met.

Toelichting

De vaste combinatie van voorzetsels tot en met wordt gebruikt om uit te drukken dat het genoemde inbegrepen is.

(1a) Hij is perfectionistisch tot en met het kleinste detail.

In informele, vooral gesproken taal heeft zich hieruit een gebruik ontwikkeld waarbij de voorzetselcombinatie niet wordt gevolgd door een zelfstandig naamwoord of zelfstandignaamwoordgroep. De vaste combinatie tot en met wordt dan gebruikt als bijwoordelijke bepaling van graad met de betekenis ‘heel erg, geweldig’.

(1b) Hij is perfectionistisch tot-en-met.

(2) Ze heeft mij voorgelogen tot-en-met.

(3) Het is een rommeltje tot-en-met.

Omdat tot en met als bijwoordelijke bepaling zowel wat de vorm als wat de betekenis aangaat meer een eenheid is dan als voorzetselcombinatie, schrijven we het bijwoord met koppeltekens aaneen: tot-en-met. We beschouwen tot-en-met als een samenkoppeling.

Zie ook

Samenkoppeling in samenstelling (Leidraad 6.6)

Tot / tot en met

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); WNT (onder tot (I)); Woordenlijst (2015)