Vraag

Wat is correct: Bezoekers van deze website worden erop gewezen dat er auteursrecht rust op de afbeeldingen of Bezoekers van deze website wordt erop gewezen dat er auteursrecht rust op de afbeeldingen?

Antwoord

Zowel de zin met de meervoudige persoonsvorm worden als de zin met de enkelvoudige persoonsvorm wordt is juist.

Toelichting

Zinnen met iemand erop wijzen dat … kunnen op twee manieren worden ontleed. Iemand kan beschouwd worden als het lijdend voorwerp in de zin, maar ook als indirect object. De bijzin die wordt ingeleid met dat is in beide gevallen het voorzetselvoorwerp.

(1) We wijzen bezoekers van deze website erop dat er auteursrecht rust op de afbeeldingen.

(2) We wijzen hen erop dat er auteursrecht rust op de afbeeldingen.

(3) We wijzen hun erop dat er auteursrecht rust op de afbeeldingen.

In (1) is het dus mogelijk bezoekers van deze website op te vatten als lijdend voorwerp. Maar er is ook een andere ontleding mogelijk waarin bezoekers van deze website wordt gezien als indirect object. In zin (1) is het verschil in ontleding niet te zien, maar in (2) en (3) wel. In zin (2) is hen een lijdend voorwerp; in zin (3) is hun een indirect object. Beide zinnen zijn correct.

Het verschil in ontleding komt ook in passieve zinnen tot uiting.

(4a) Bezoekers van deze website worden erop gewezen dat er auteursrecht rust op de afbeeldingen.

(4b) Zij worden erop gewezen dat er auteursrecht rust op de afbeeldingen.

(5a) Er wordt bezoekers van deze website op gewezen dat er auteursrecht rust op de afbeeldingen.

(5b) Er wordt hun op gewezen dat er auteursrecht rust op de afbeeldingen.

In (4a) is bezoekers en in (4b) is zij het onderwerp van de passieve zin; dat leidt tot de meervoudige persoonsvorm worden. In (5a) en (5b) ontbreekt een onderwerp, wat leidt tot de enkelvoudige persoonsvorm wordt. De bijzin dat er auteursrecht rust op de afbeeldingen is het voorzetselvoorwerp. De zinnen (5a) en (5b) worden door sommige taalgebruikers als formeler beschouwd dan de zinnen (4a) en (4b).

Zie ook

Congruentie bij een als onderwerp gevoeld indirect object (algemeen)

Mankeren (ik mankeer / mij mankeert niets)
Verwijten (ze worden verweten / hun wordt verweten)
Verzoeken (De reizigers worden / wordt verzocht)

Naslagwerken

ANS (1997), p. 1409 of online via de E-ANSonline via de E-ANS