Vraag

Wat is correct: prestigieuse en preciese of prestigieuze en precieze?

Antwoord

Correct zijn prestigieuze en precieze. Verbogen vormen van bijvoeglijke naamwoorden van vreemde herkomst op -eus en -ies worden geschreven zoals ze worden uitgesproken, met een -z-.

Toelichting

De verbogen vormen van oorspronkelijk Nederlandse bijvoeglijke naamwoorden (of bijvoeglijke naamwoorden die als zuiver Nederlands worden aangevoeld) die eindigen op een lange klinker + s, worden doorgaans met een -z- uitgesproken en geschreven. Voorbeelden: vies – vieze, boos – boze, dwaas – dwaze. Er zijn wel een aantal uitzonderingen op deze regel, bijvoorbeeld: hees – hese, heus – heuse, kuis – kuise, onkies – onkiese, overzees – overzeese, struis – struise.

Aan het Frans ontleende bijvoeglijke naamwoorden die eindigen op -(i)eus of -ies, hebben lange tijd in de verbogen vormen de -s- behouden. Tot in de twintigste eeuw waren spellingen als prestigieuse, malicieuse, vicieuse en preciese heel gewoon. Waarschijnlijk werden deze woorden al geruime tijd met een -z- uitgesproken en heeft de spelling zich daaraan geleidelijk aangepast: de spelling met een -z- is algemeen sinds de spelling van De Vries en Te Winkel (1863).Andere voorbeelden zijn ambitieus – ambitieuze, dubieus – dubieuze, malicieus – malicieuze, modieus – modieuze, nerveus – nerveuze, officieus – officieuze, pretentieus – pretentieuze, religieus – religieuze, serieus – serieuze, tendentieus – tendentieuze, vicieus – vicieuze.

Een uitzondering op deze regel vormt de verbogen vorm van exquis. Daar blijft de -s- behouden in de spelling: een exquise smaak.

Zie ook

S of z? (Leidraad 3.4)

Kruizen / kruisen

Naslagwerken

ANS (1997), p. 401-403 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Woordenlijst (2015)