Vraag

Wat is correct: de televisie aanzetten of de televisie opzetten?

Antwoord

De televisie aanzetten is standaardtaal, de televisie opzetten niet.

Toelichting

In de standaardtaal wordt het werkwoord aanzetten gebruikt in de betekenis ‘een toestel of machine in werking zetten, op gang brengen’.

(1) Zal ik de radio even aanzetten voor het journaal?

(2) Telkens als we de verwarming aanzetten, wordt er CO₂ geproduceerd.

(3) We hadden niet genoeg wind in de zeilen en hebben daarom de motor maar aangezet.

In België komt een toestel opzetten ook vaak voor, maar dat gebruik is geen standaardtaal.

(4) Als ik me in de trein verveel, zet ik meestal mijn laptop op. (in België, geen standaardtaal)

De betekenis ‘een toestel uitschakelen of stilzetten’ kan in de standaardtaal uitgedrukt worden door de werkwoorden afzetten en uitzetten.

(5) Zodra je gedwongen wordt om langer dan een halve minuut te wachten, is het raadzaam om je motor af te zetten.

(6) Vergeet het fornuis niet uit te zetten na het koken.

Opzetten is wel correct in de betekenis ‘draaien, laten afspelen’.

(7) Zal ik die folk-cd even opzetten?

(8) Johan heeft die film weer opgezet.

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2006); Verschueren (1996); Koenen (2006); Kramers (2000); Woordenboek Correct Taalgebruik (2004), p. 198; Taalwijzer (2000), p. 24; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003)