Vraag

Is om ter hardst correct, bijvoorbeeld in de zin De autobestuurders toeterden om ter hardst?

Antwoord

Het is onduidelijk of de constructie om ter hardst tot de standaardtaal in België gerekend kan worden. Standaardtaal in het hele taalgebied is om het hardst.

Toelichting

Combinaties van om en een overtreffende trap (bijvoorbeeld het hardst, het snelst) drukken een vorm van wedijver uit: om het hardst, om het snelst, om het luidst, om het mooist, om het verst enzovoort. In België komen zulke combinaties vaker voor dan in Nederland.

(1a) Ze maakten voortdurend ruzie en liepen dan om het hardst tegen elkaar te schreeuwen.

(2a) De kinderen renden om het snelst over het plein.

(3a) De winnende partijen werden om het luidst bejubeld.

(4a) De kandidaten hebben weer om het mooist gezongen.

(5a) De jongens hielden een wedstrijdje ‘om het verst spugen’.

In België wordt – vooral in spreektaal en informele schrijftaal – ook de combinatie om ter + een overtreffende trap gebruikt: om ter snelst, om ter hardst, om ter luidst, om ter mooist enzovoort. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die zulke combinaties met om ter afkeurt. Het is daarom vooralsnog niet duidelijk of ze tot de standaardtaal in België gerekend kunnen worden.

(1b) Ze maakten voortdurend ruzie en liepen dan om ter hardst tegen elkaar te schreeuwen. (in België, status onduidelijk)

(2b) De kinderen renden om ter snelst over het plein. (in België, status onduidelijk)

(3b) De winnende partijen werden om ter luidst bejubeld. (in België, status onduidelijk)

(4b) De kandidaten hebben weer om ter mooist gezongen. (in België, status onduidelijk)

(5b) De jongens hielden een wedstrijdje ‘om ter verst spugen’. (in België, status onduidelijk)

Bijzonderheid

Een bijzonder geval is om ter eerst, dat in België ook als aansporing gebruikt kan worden zonder werkwoord erbij. In Nederland worden in dat geval andere formuleringen gebruikt.

(6a) De deelnemers moeten om ter eerst naar de overkant zwemmen (in België, status onduidelijk)

(6b) De deelnemers moeten om het snelst/hardst naar de overkant zwemmen.

(7a) Om ter eerst boven! (in België, status onduidelijk)

(7b) We doen om het eerst boven!

(7c) We doen wie het eerst boven is!

(7d) Wie als eerste boven is!

Zie ook

Hard / snel (te – rijden)
Luidop / hardop

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Woordenboek Correct Taalgebruik (2004), p. 182; ANS (1997), p. 424 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003); Het Witte Woordenboek Nederlands (2007)