Vraag

Is het gebruik van het veronderstellende moest(en) in een zin als Moest ik kunnen, ik zou stoppen met werken correct?

Antwoord

Nee, dat gebruik van moest(en) is geen standaardtaal. In plaats hiervan kan beter een constructie met als (zonder moest(en)) gebruikt worden, zoals: Als ik zou kunnen, dan zou ik stoppen met werken.

Toelichting

Veronderstellende bijzinnen met moest(en) (al dan niet ingeleid door het voegwoord als) komen regelmatig voor in België. Deze constructies worden echter door de meeste taalgebruikers afgekeurd.

(1) Moest ik kunnen, ik zou stoppen met werken. (in België, geen standaardtaal)

(2) Als het morgen moest regenen, dan komen we met de bus. (in België, geen standaardtaal)

In de standaardtaal kunnen in de plaats hiervan vaak, maar niet altijd, veronderstellende bijzinnen met mocht(en) gebruikt worden. Er moet dan bijvoorbeeld sprake zijn van een concrete, reële mogelijkheid. Algemener bruikbaar zijn veronderstellende bijzinnen (zonder moest(en)) ingeleid door als.

(3) Mocht het morgen regenen, dan komen we met de bus.

(4) Als er toch nog problemen zijn, kunt u contact opnemen met onze infolijn.

Het gebruik van moest(en) is in de standaardtaal wel normaal in de betekenis ‘zou(den) moeten’ ter uitdrukking van een noodzaak of een verplichting.

(5) Moesten ze nog meer belasting betalen, dan zouden ze emigreren (‘als ze nog meer belasting zouden moeten betalen’).

In de standaardtaal is moest(en) voorts gebruikelijk in de combinatie X moest(en) eens weten…, met de betekenis ‘stel dat X wist…’ en de implicatie dat hij of zij verrast – meestal onaangenaam verrast – zou zijn.

(6) Ze moest eens weten dat de studenten haar maar raar vinden!

Zie ook

Werkwoordstijden die iets over het verleden zeggen: voltooide versus onvoltooide tijden (algemeen)

Durven (te)

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2006); Kramers (2000); ANS (1997), p. 988 of online via de E-ANS online via de E-ANS; Correct Taalgebruik (2006), p. 161; Woordenboek correct taalgebruik (2004), p. 172; Taalwijzer (1998), p. 365; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003)