Vraag

Bestaat de uitdrukking in hoofde van naast uit hoofde van?

Antwoord

Beide uitdrukkingen komen voor, maar ze hebben niet dezelfde betekenis en ze zijn ook niet even gangbaar. De uitdrukking uit hoofde van betekent ‘wegens, vanwege, op grond van, krachtens’ en is standaardtaal in het hele taalgebied. De uitdrukking in hoofde van daarentegen betekent ‘wat betreft, ten aanzien van’. Ze komt alleen voor in juridisch, politiek en ambtelijk taalgebruik in België en is geen standaardtaal.

Toelichting

In de standaardtaal komt als voorzetseluitdrukking alleen maar uit hoofde van voor. Deze uitdrukking geeft een reden of oorzaak aan; de betekenis is ‘wegens, vanwege, op grond van, krachtens’. De uitdrukking behoort tot formeel taalgebruik (wat ook geldt voor het voorzetsel krachtens).

(1) Uit hoofde van haar functie was ze bevoegd tot het nemen van maatregelen zonder voorafgaand overleg. (formeel)

(2) We namen aan het overleg deel uit hoofde van ons lidmaatschap van de redactie. (formeel)

Bij verwijzing naar een al eerder genoemde reden of oorzaak kan de uitdrukking uit dien hoofde (= uit hoofde daarvan, dat wil zeggen ‘om die reden, op grond daarvan’) gebruikt worden.

(3) (Sinds 1977 ben ik lid van de redactie.) Uit dien hoofde zal ik deel uitmaken van het bestuur van de nieuwe stichting. (formeel)

De voorzetseluitdrukking in hoofde van is beperkt tot juridisch, ambtelijk en politiek jargon in België en is er geen standaardtaal. De uitdrukking heeft de betekenis ‘wat betreft, met betrekking tot, ten aanzien van’, of ook wel gewoon ‘voor’ of ‘door’. De uitdrukking heeft doorgaans betrekking op personen of instellingen.

(4) Het Meststoffendecreet voorziet een jaarlijkse aangifteplicht in hoofde van: de producent van dierlijke meststoffen; de producent van andere meststoffen; (…). (in België, geen standaardtaal)

(5) Het opstapelen van verschillende functies in hoofde van een politiek mandataris werkt volgens de spreker machtsconcentratie in de hand. (in België, geen standaardtaal)

(6) Zij wenst te vernemen of dit in hoofde van de EU en de Europese verdragsluitende staten leidt tot een andere benadering van de Zuid-Koreaanse verdragspartner. (in België, geen standaardtaal)

Verder komt in Belgisch ambtelijk taalgebruik ook de uitdrukking in mijnen/zijnen hoofde voor, met de betekenis ‘wat mij/hem betreft’. Ook die uitdrukking is geen standaardtaal.

(7) Deze kwestie heeft in mijnen hoofde bij de besluitvorming geen enkele rol gespeeld. (in België, geen standaardtaal)

Zie ook

In functie van
In voege (zijn, treden)

Bronnen

Taalbeheersing in de Praktijk (1994), nr. 3, 90-91; (1994), nr. 4, 119.

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2006); Verschueren (1996); Kramers (2000); Correct Taalgebruik (2006), p. 110; Woordenboek correct taalgebruik (2004), p. 117; Taalwijzer (1998), p. 152