Vraag

Kun je niet gebruiken in een zin als Evenmin als jij ga ik daar (niet) naartoe?

Antwoord

Nee. De ontkenning is al besloten in de combinatie evenmin als. De toevoeging van niet zou een dubbele ontkenning tot resultaat hebben. Correct is dus: Evenmin als jij ga ik daarnaartoe.

Toelichting

Evenmin kan op twee manieren gebruikt worden: als voegwoordelijke combinatie met als (evenmin als) en als bijwoord.

De voegwoordelijke combinatie evenmin als is te beschouwen als de ontkennende tegenhanger van zowel als (‘evenzeer als’). In zinnen met evenmin als is het niet correct om na evenmin nog een ander ontkennend woord te gebruiken.

(1a) Mandela zal evenmin niet snel vergeten worden als Gandhi. (uitgesloten)

(1b) Mandela zal evenmin snel vergeten worden als Gandhi.

(2a) Pluimvee, katten en honden zijn evenmin als paarden niet vatbaar voor mond-en-klauwzeer. (uitgesloten)

(2b) Pluimvee, katten en honden zijn evenmin als paarden vatbaar voor mond-en-klauwzeer.

Ook na net zomin als en de formele variant zomin als kan geen ander ontkennend woord worden gebruikt.

(2c) Pluimvee, katten en honden zijn (net) zomin als paarden niet vatbaar voor mond-en-klauwzeer. (uitgesloten)

(2d) Pluimvee, katten en honden zijn (net) zomin als paarden vatbaar voor mond-en-klauwzeer.

Zinnen met evenmin als en (net) zomin als kunnen verwarrend zijn. De bedoelde betekenis kan meestal eenvoudiger worden uitgedrukt met een andere formulering.

(1c) Mandela zal niet snel vergeten worden en Gandhi ook niet.

(2e) Pluimvee, katten en honden zijn net als paarden niet vatbaar voor mond-en-klauwzeer.

Het probleem van dubbele ontkenning doet zich niet voor  als aan evenmin als een volledige zin voorafgaat: dan wordt wel een ontkennend woord zoals niet of geen gebruikt. Er gaat dan een korte pauze vooraf aan evenmin als, die in schrijftaal wordt weergegeven door een komma.

(1d) Mandela zal niet snel vergeten worden, evenmin als Gandhi.

(2f) Pluimvee, katten en honden zijn niet vatbaar voor mond-en-klauwzeer, evenmin als paarden.

Het bijwoord evenmin (samengesteld uit even en het ‘negatieve’ min) heeft de betekenis ‘even weinig’, ‘net zomin’, ‘ook niet’. Het wordt gebruikt in een zin die volgt op een zin met een ontkenning (uitgedrukt door bijvoorbeeld niet of geen).

(3) Ik vond het geen leuk feestje, en hij evenmin.

(4) We weten niet hoe de dader gehandeld heeft, en het is evenmin duidelijk wat zijn motief was.

Zie ook

Eveneens / evenmin
Nooit geen (ik maak – fouten)
Ontkennende vraag beantwoorden
Zeker als / zeker niet als

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); ANS (1997), p. 1519 (1518-1521, 1646-1647) of online via de E-ANSonline via de E-ANS