Vraag

Kan het voorzetsel op weggelaten worden in de op een na laatste vraag?

Antwoord

Ja, op kan achterwege blijven. De constructie een na laatste krijgt dan meestal koppeltekens: de een-na-laatste vraag. De variant zonder het voorzetsel op komt vooral in Nederland voor.

Toelichting

Naast combinaties als de op een na laatste, de op een na beste en de op een na mooiste komen tegenwoordig ook combinaties zonder op voor, vooral in Nederland. De combinaties zonder op worden in principe als samenkoppelingen beschouwd en dus met streepjes geschreven: de een-na-laatste, de een-na-beste, de een-na-mooiste enzovoort. De schrijfwijze als woordgroep (de een na laatste) is echter niet fout.

(1a) Gisteren vertrok de op een na laatste nachttrein naar Lourdes.

(1b) Gisteren vertrok de een-na-laatste nachttrein naar Lourdes.

(2a) Dit huis is het op een na oudste van de stad.

(2b) Dit huis is het een-na-oudste van de stad.

Gevallen als de op een na laatste gaan terug op een oudere constructie: op een na de laatste. Die is tegenwoordig minder gebruikelijk.

(1c) Gisteren vertrok op een na de laatste nachttrein naar Lourdes.

(2c) Dit huis is op een na het oudste van de stad.

Bijzonderheid

Het telwoord een wordt in combinaties als de op een na laatste, de op een na mooiste en de een-na-laatste zonder accenttekens geschreven, omdat het hier niet ten onrechte als lidwoord gelezen kan worden.

Zie ook

Samenkoppeling met koppeltekens (Leidraad 6.5)

Grootste (tweede -, – op een na, (op) een na -)

Naslagwerken

Grote Van Dale (2015); Geschiedenis van het Nederlands in de twintigste eeuw (1999), p. 303-304; Woordenlijst (2015); Taaltelefoon