Vraag

Wat is juist: De reistijd blijft dezelfde of De reistijd blijft hetzelfde?

Antwoord

Beide zinnen zijn correct. Hetzelfde is het gebruikelijkst in deze zin.

Toelichting

Dezelfde is in de voorbeeldzin een aanwijzend voornaamwoord dat direct terugverwijst naar reistijd. Je kunt de zin parafraseren als De reistijd blijft dezelfde reistijd. Hetzelfde is een bijwoord met de betekenis ‘gelijk, ongewijzigd’. Hetzelfde is het gebruikelijkst in de voorbeeldzin.

Dezelfde en hetzelfde zijn aanwijzende voornaamwoorden als ze naar een zelfstandig naamwoord verwijzen; dezelfde verwijst naar de-woorden en meervouden, en hetzelfde naar het-woorden. Ze kunnen direct voor het zelfstandig naamwoord staan, zoals in (1) en (2), of (zelfstandig gebruikt) verderop in de zin, zoals in (3).

(1) Mijn ouders hebben hetzelfde vak geleerd.

(2) Tina en Carlijn vinden dezelfde films leuk.

(3) Zijn beste vriend is nog dezelfde als die in zijn kindertijd.

Hetzelfde kan daarnaast een bijwoord zijn met de betekenis ‘gelijk, gelijksoortig’, ‘ongewijzigd’ of ‘eender, net zo’.

(4) De stad ziet er nog hetzelfde uit als twintig jaar geleden.

(5) House, trance, techno, hardcore … voor mij zijn die muziekstijlen allemaal hetzelfde.

In sommige zinnen kan zowel het aanwijzend voornaamwoord dezelfde als het bijwoord hetzelfde gebruikt worden. Soms is er dan sprake van een betekenisverschil.

(6a) Je hebt er misschien andere berekeningen op toegepast, maar de uitkomst blijft precies dezelfde. (‘dezelfde uitkomst’)

(6b) Je hebt er misschien andere berekeningen op toegepast, maar de uitkomst blijft precies hetzelfde. (‘gelijk’)

(7a) De aansturing van model A en model B is dezelfde. (‘een en dezelfde aansturing’)

(7b) De aansturing van model A en model B is hetzelfde. (‘gelijksoortig’)

Zie ook

De meeste / het meeste indruk maken
Het meest logische / het meest logisch
Identiek (geen vaas is / geen twee vazen zijn -)

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Schrijfwijzer (2012), p. 308; Verschueren (1996)