Vraag

Mag je met waarmee, waarvan, waarover, waaraan enzovoort naar personen verwijzen, of moet je in plaats daarvan met wie, van wie, over wie, aan wie enzovoort gebruiken?

Antwoord

Beide verwijzingen zijn correct. Het gebruik van vormen als waarmee, waarvan, waarover enzovoort om naar personen te verwijzen is algemeen gebruikelijk in spreektaal en het komt ook geregeld voor in informele schrijftaal. In geschreven contexten, zoals zakelijke teksten, hebben de omschreven vormen (met wie, van wie enzovoort) voor veel mensen nog de voorkeur.

Toelichting

Volgens de traditionele schoolregel gebruiken we een betrekkelijk voornaamwoordelijk bijwoord zoals waarmee, waarvan enzovoort om te verwijzen naar zaken en begrippen, en een combinatie van een voorzetsel en een voornaamwoord (met wie, van wie enzovoort) om te verwijzen naar personen.

(1) Het boek waarover je zo enthousiast vertelde, is me ook goed bevallen.

(2) Ze is iemand met wie je altijd gezellig kunt kletsen.

In de spreektaal en in informele schrijftaal wordt dat onderscheid niet of nauwelijks gemaakt en worden ook vaak betrekkelijke voornaamwoordelijke bijwoorden gebruikt om naar personen te verwijzen. In formele geschreven contexten, zoals zakelijke teksten, geven veel mensen wel de voorkeur aan een combinatie met een voorzetsel en een voornaamwoord.

(3) De mensen waarvan we het huis gekocht hebben zijn zelf in een flat gaan wonen. (informeel, spreektaal)

(4) Het is een vriendin waar je altijd op kunt rekenen. (informeel, spreektaal)

(5) Mensen van wie de familieleden zijn omgekomen of worden vermist, worden door het Rode Kruis opgevangen.

Zie ook

Verwijzingsproblemen met voornaamwoorden van de derde persoon enkelvoud (algemeen)

Die / wie (de man – ik het boek gaf)
Er … op / erop
Waarzonder
Welke (de regels -)
Wie / die (de man – me begroette)
Wiens / wier (de vrouw – auto)

Naslagwerken

ANS (1997), p. 335 of online via de E-ANS online via de E-ANS, p. 496-497 of online online ; Schrijfwijzer (2005), p. 214; Taalboek Nederlands (2003), p. 203; Vraagbaak Nederlands (2005), p. 129