Vraag

Hoe wordt de afkorting c.q. gebruikt?

Antwoord

De afkorting c.q. betekent oorspronkelijk ‘in welk geval’. Tegenwoordig wordt het ook gebruikt in de betekenis ‘en’ of ‘of’, maar in veel gevallen kunt u beter en of of gebruiken.

Toelichting

De afkorting c.q. staat voor het Latijnse casu quo. De letterlijke betekenis is ‘in welk geval’, ‘in het zich voordoende geval’, ‘in dit geval’. Meestal wordt c.q. echter gebruikt in een andere betekenis: ‘of’ of ‘en’. Als u ‘of’ of ‘en’ bedoelt, gebruik dan of of en. Vergelijk de volgende voorbeelden:

(1a) Bij het maken van reservekopieën volgt u de aanwijzingen van de systeembeheerder c.q. van de medewerkers van de helpdesk.

(1b) Bij het maken van reservekopieën volgt u de aanwijzingen van de systeembeheerder of van de medewerkers van de helpdesk.

Overigens is c.q. niet altijd te vervangen door of. De constructie A c.q. B lijkt vaak uit te drukken: ‘in eerste instantie A, en alleen in tweede instantie B’. Een dergelijke volgorde ligt in of niet besloten. Wilt u deze betekenisnuance naar voren laten komen zonder c.q. te gebruiken, kies dan voor een expliciete omschrijving van het verband. Vergelijk de zinnen (2a) en (2b):

(2a) De beslissingsbevoegdheid bij ontslaggeschillen ligt bij het dagelijks bestuur c.q. de raad.

(2b) De beslissingsbevoegdheid bij ontslaggeschillen ligt bij het dagelijks bestuur en, in voorkomende gevallen, bij de raad.

Andere alternatieven zijn: dan wel, respectievelijk, in het bijzonder, vooral.

Let op: c.q. heeft voor veel taalgebruikers een formeel karakter. De afkorting is dus meer op haar plaats in bijvoorbeeld procedurebeschrijvingen dan in een moderne zakenbrief.

Zie ook

Cc (betekenis)

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Verschueren (1996); Schrijfwijzer (1995), p. 65; Taalbaak 102.6