Vraag

Wat is correct: bedampte ruiten, bedompte ruiten, bedoomde ruiten, aangedampte ruiten, aangeslagen ruiten, beslagen ruiten of bewasemde ruiten?

Antwoord

Standaardtaal in het hele taalgebied is beslagen ruiten. Standaardtaal in België zijn aangedampte ruiten en bewasemde ruiten. Het is onduidelijk of we aangeslagen en bedampte ruiten tot de standaardtaal in België kunnen rekenen. Bedompte ruiten en bedoomde ruiten zijn in elk geval geen standaardtaal.

Toelichting

Wanneer er een condenslaag komt te zitten op ruiten of spiegels, wordt in de standaardtaal in het hele taalgebied gezegd dat ze beslaan. Men spreekt dan van beslagen ruiten (of: ramen).

(1) De beslagen ruiten belemmeren het prachtige uitzicht.

Standaardtaal in België is daarnaast aangedampte ruiten of bewasemde ruiten.

(2) Ik kan niets zien, want de ruiten zijn bewasemd. [standaardtaal in België]

(3) Achter de aangedampte ruiten van café Pépé was weer het een en ander te beleven. [standaardtaal in België]

Verder worden in België ook aangeslagen en bedampt gebruikt, ook door een aantal standaardtaalsprekers. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die die varianten afkeurt. Het is daarom vooralsnog niet duidelijk of ze tot de standaardtaal in België gerekend kunnen worden.

(4) Het is niet aan te raden om met aangeslagen ruiten te vertrekken. (in België, status onduidelijk)

(5) Triomfantelijk tekende ze een hartje op de bedampte ruit. (in België, status onduidelijk)

Bedomen en bedoomd zijn geen standaardtaal. Ook het bijvoeglijk naamwoord bedompt is geen standaardtaal in de betekenis ‘beslagen’.

(6) Dankzij de dubbele beglazing krijgen we minder snel bedoomde ramen. (in België, geen standaardtaal)

(7) Er is niets zo irritant als bedompte brillenglazen als je in de winter op de trein stapt. (in België, geen standaardtaal)

Bedompt is wel standaardtaal in de betekenis ‘muf’, ‘onfris’ of ‘benauwend’, bijvoorbeeld in een bedompt vertrek, een bedompte sfeer.

Zie ook

Dampkap / wasemkap / afzuigkap

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Hedendaags Nederlands (2006); Verschueren (1996); Koenen (1999); Kramers (2000); Woordenboek correct taalgebruik (2004), p. 25; Taalwijzer (1998), p. 66; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003)