Vraag

Wat is het correcte bijvoeglijk naamwoord bij de Ardennen: Ardens, Ardenner of Ardeens?

Antwoord

Standaardtaal in het hele taalgebied zijn Ardens en Ardenner. Het is onduidelijk of Ardeens tot de standaardtaal in België gerekend kan worden.

Toelichting

Van een aantal aardrijkskundige namen kunnen zowel met -s als met -er bijvoeglijke naamwoorden worden gevormd. De vorming op -er komt vooral voor bij Nederlandse plaatsnamen, maar ook bij enkele Belgische plaatsnamen. Voorbeelden: Amsterdam – Amsterdams – Amsterdammer, Edam – Edams – Edammer, Haarlem – Haarlems – Haarlemmer, Maaseik – Maaseiks – Maaseiker, Luik – Luiks – Luiker, Genk – Genks – Genker. Bij plaatsnamen die eindigen op -en komt -en meestal te vervallen bij de vorming van het bijvoeglijk naamwoord: Groningen – Gronings – Groninger, Harlingen – Harlings – Harlinger. Ook bij Ardennen vervalt de -en van de plaatsnaam, zowel bij toevoeging van het achtervoegsel -s (Ardens) als bij toevoeging van het achtervoegsel -er (Ardenner).

De bijvoeglijke naamwoorden Ardens en Ardenner behoren allebei tot de standaardtaal. Ardens is de gebruikelijkste vorm in het hele taalgebied: Ardense dorpen, Ardense hoogvlakte, Ardense natuur enzovoort. Ardenner komt vooral voor in Nederland, met name in min of meer vaste verbindingen als Ardenner ham en Ardenner trekpaard.

(1a) In de Ardense bossen komt ze helemaal tot rust.

(2a) De vakantiewoning ligt aan de rand van het levendige Ardense dorp Rochehaut.

(3a) In Montenau ligt de bakermat van de originele Ardense ham.

(3b) In Montenau ligt de bakermat van de originele Ardenner ham.

In België wordt daarnaast de vorm Ardeens gebruikt, ook door standaardtaalsprekers. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die het gebruik van dat woord afkeurt. Het is daarom vooralsnog niet duidelijk of Ardeens tot de standaardtaal in België gerekend kan worden.

(1b) In de Ardeense bossen komt ze helemaal tot rust. (in België, status onduidelijk)

(2b) De vakantiewoning ligt aan de rand van het levendige Ardeense dorp Rochehaut. (in België, status onduidelijk)

(3c) In Montenau ligt de bakermat van de originele Ardeense ham. (in België, status onduidelijk)

Zie ook

Groninger / Gronings

Naslagwerken

ANS: Geografische adjectieven; Grote Van Dale (2015); Van Dale Hedendaags Nederlands (2008); Woordenboek Correct Taalgebruik (2004), p. 19; Stijlboek VRT (2003), p. 30; Vlaams-Nederlands woordenboek (2003); Prisma Handwoordenboek Nederlands (2014); Typisch Vlaams (2015)