Vraag

Wanneer iemand op donderdag de zin We zien elkaar volgende zaterdag gebruikt, wordt dan de eerstvolgende zaterdag bedoeld (dus twee dagen later) of zaterdag over een week?

Antwoord

Volgende zaterdag kan zowel ‘de eerstkomende zaterdag’ als ‘zaterdag over een week’ betekenen. Om misverstanden te voorkomen, kunt u beter zaterdag, deze zaterdag of aanstaande zaterdag gebruiken als u de eerstkomende zaterdag bedoelt. Bedoelt u de tweede zaterdag, gerekend vanaf het moment van spreken, dan is bijvoorbeeld volgende week zaterdag of zaterdag over een week een ondubbelzinnige formulering.

Toelichting

Het woord volgend betekent ‘komend na iets (of iemand)’. Vaak wordt daarmee bedoeld ‘komend na datgene (of diegene) waarvan nu sprake is’, bijvoorbeeld de volgende dag of de volgende patiënt. Het is dan synoniem met eerstvolgend. Maar volgend heeft ook vaak de betekenis ‘komend na de eerstvolgende’. Zin (1) is dan ook dubbelzinnig.

(1) We zien elkaar volgende zaterdag.

Dat komt waarschijnlijk doordat in de meeste contexten zaterdag zónder het woord volgende al uitdrukt dat het om ‘aanstaande zaterdag’ gaat; volgende zaterdag betekent dan ‘de zaterdag die komt na aanstaande zaterdag’.

De bedoelde betekenis hangt sterk samen met de dag waarop een uitspraak als volgende zaterdag wordt gedaan. Het zou bijvoorbeeld onlogisch zijn om op vrijdag te spreken van volgende zaterdag als daarmee de eerstkomende zaterdag wordt bedoeld; dat is immers de dag erna, en daarvoor is morgen een eenduidig alternatief. Op een maandag verwijst volgende zaterdag een stuk minder duidelijk, omdat de eerstkomende zaterdag dan nog tamelijk ver weg is.

Het is aan te bevelen terughoudend te zijn met dit soort niet-eenduidige formuleringen, en zo veel mogelijk te kiezen voor concrete aanduidingen, zoals de datum (met natuurlijk eventueel de dag erbij).

De volgende zinnen zijn in de meeste contexten niet dubbelzinnig.

(1a) We zien elkaar zaterdag over een week.

(1b) We zien elkaar zaterdag.

(1c) We zien elkaar deze zaterdag.

(1d) We zien elkaar aanstaande zaterdag.

In de standaardtaal in Nederland wordt ook aankomende gebruikt. In België is aankomende niet gebruikelijk.

(1e) We zien elkaar aankomende zaterdag. [standaardtaal in Nederland]

Ook (de) eerstvolgende zaterdag of (de) eerstkomende zaterdag drukt de betekenis ‘aanstaande zaterdag’ uit, maar is niet in alle contexten geschikt. Komende zaterdag is, net als volgende zaterdag, voor sommige mensen dubbelzinnig.

(1f) We zien elkaar (de) eerstvolgende zaterdag. (formeel)

(1g) We zien elkaar (de) eerstkomende zaterdag. (formeel)

(1h) We zien elkaar komende zaterdag. (dubbelzinnig)

In informeel taalgebruik (met name spreektaal) is ook de formulering nu zaterdag gangbaar.

(1i) We zien elkaar nu zaterdag. (informeel, spreektaal)

Bijzonderheid

Ook zinnen als deze kunnen dubbelzinnig zijn, als er geen verdere context is:

(2) We moeten bij de volgende halte uitstappen.

(3) Ik hoop bij de volgende vergadering weer aanwezig te zijn.

In de praktijk valt het met de dubbelzinnigheid vaak mee, omdat uit de context voldoende blijkt wat er bedoeld is.

Zie ook

Binnen / over (- een week, tien dagen)
Deze middag / vanmiddag
Voor / tegen (- volgende week)
Weekeinde / weekeind / weekend

Bronnen

Onze Taal (2008), 77, nr. 10, 269.

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Het Witte Woordenboek Nederlands (2007); Verschueren (1996); Koenen (2006)