Vraag

Is vakjargon een correct woord, of is het een contaminatie van vaktaal en jargon?

Antwoord

Vakjargon is een correct woord.

Toelichting

Vakjargon wordt nogal eens een contaminatie van vaktaal en jargon genoemd, maar er is geen bezwaar tegen het woord.

Vakjargon is specifieker dan jargon. Jargon kan worden gebruikt voor groepstaal in het algemeen, zonder dat het per se een groep vakgenoten betreft. Er zijn verschillende soorten jargon, bijvoorbeeld onder jongeren, onder sporters en onder familieleden. Het woord vakjargon geeft aan dat het om het jargon binnen een bepaald vak (beroep) gaat. Ook beroepsjargon kan hiervoor worden gebruikt.

Vaktaal en vakjargon worden door sommige woordenboeken als synoniemen beschouwd, maar vaktaal is een neutraler woord dan vakjargon. Vaktaal is terminologie die eigen is aan een bepaald vak of beroep. In vaktaal gebruikt men vaktermen – bijvoorbeeld muziektermen als legato (‘gebonden’) en fortissimo (‘zeer hard’), en medische woorden als obesitas (‘zwaarlijvigheid’) en hemofilie (‘bloederziekte’). Soms worden deze termen overgenomen in de algemene taal, als ze redelijk goed te begrijpen zijn voor mensen die niet ‘in het vak’ zitten. Het gebeurt zelfs weleens dat een vaktalig woord uiteindelijk bekender wordt dan het niet-vaktalige synoniem: zo is hemofilie voor de meeste mensen een bekender begrip dan bloederziekte.

De term vakjargon heeft een wat negatievere bijklank: een ‘brabbeltaaltje’, dat veel verder van de gewone taal af staat dan vaktaal. Zo is onder algeheel medisch vakjargon voor ‘onder algehele verdoving’, wordt bok in bepaalde medische kringen voor ‘behandeltafel’ gebruikt en onder treinpersoneel voor het locomotiefgedeelte waar zich de stuurinrichting bevindt, en is onder meteorologen een Azoortje vakjargon voor ‘een hogedrukgebied boven de Azoren’. De ondoorzichtigheid van dat soort begrippen is kenmerkend voor vakjargon.

Of iets vaktaal is of gewoon taalgebruik, is niet met bepaalde criteria vast te stellen. Ook de grens tussen vaktaal en vakjargon is vaag. Termen uit vaktaal/vakjargon worden mettertijd soms in de algemene taal overgenomen. Er komen bijvoorbeeld regelmatig begrippen uit ICT- en marketingjargon in het algemeen Nederlands terecht: KPI (key performance indicator), uitrollen (in een afzetmarkt verkrijgbaar maken), USP (unique sellingpoint) enzovoort.

Zie ook

Woorden die (niet) in de Woordenlijst of in een woordenboek staan (algemeen)

Bronnen

Origineel winters vakjargon (2009). Geraadpleegd op 22 mei 2012 via http://www.weer.nl/weer-in-het-nieuws/weernieuws/archive/2009/december/ch/cfcd98d34b/article/origineel_winters_vakjargon.html .

Naslagwerken

Grote Van Dale (2005); Van Dale Praktijkwoordenboek Nederlands (2005); Koenen (2006); Het Witte Woordenboek Nederlands (2007)